Monday, November 4, 2024

నోబెల్‌ రచయిత్రి హాన్‌ కాంగ్‌


Han Kang




పొరలు ఒలిచే రచయిత


అత్యంత ప్రతిష్ఠాత్మకమైన నోబెల్‌ సాహిత్య పురస్కారాన్ని ఈ ఏడాది గెలుచుకోవడం ద్వారా ఆ గౌరవం పొందిన తొలి ఆసియా రచయిత్రిగా నిలిచింది దక్షిణ కొరియాకు చెందిన హాన్‌ కాంగ్‌(సరైన ఉచ్ఛారణ: హన్‌ గాన్‌). ప్రతి ఏడాదీ జరిగినట్టుగానే ఈసారీ అందరి అంచనాలు తలకిందులైనాయి. చైనా రచయిత్రి కాన్‌ షుయె, ఆస్ట్రేలియా రచయిత జెరాల్డ్‌ మర్నేన్, జపాన్‌ రచయిత హరూకి మురకామి నుంచి భారత మూలాలున్న సల్మాన్‌ రష్దీ వరకు ఎవరిని వరించొచ్చనే విషయంలో బెట్టింగ్స్‌ నడిచాయి. కానీ ‘చారిత్రక విషాదాలను ప్రతిఘటించే, మానవ దుర్బలత్వాన్ని ఎత్తి చూపే తీక్షణమైన కవితాత్మక వచనానికి’గానూ హాన్‌ కాంగ్‌కు ఈ పురస్కారాన్ని ప్రకటించింది స్వీడిష్‌ అకాడెమీ. 2016లో తన కొరియన్‌ ఆంగ్లానువాద నవల ‘ద వెజిటేరియన్‌’కు ‘ఇంటర్నేషనల్‌ బుకర్‌ ప్రైజ్‌’ గెలుచుకున్న హాన్‌ కాంగ్‌ ఆ పురస్కారం పొందిన తొలి కొరియన్‌ రచయిత కూడా కావడం విశేషం.

దక్షిణ కొరియా ప్రసిద్ధ రచయిత హాన్‌ సుయెంగ్‌–వొన్‌ కూతురిగా 1970లో జన్మించిన హాన్‌ కాంగ్‌ సాహిత్య ప్రయాణం– మనుషుల్ని మనుషులే పీక్కు తినే ఈ సమాజంలో దానికి విరుగుడు ఏమిటనే శోధనతో మొదలైంది. ‘మనుషులు మొక్కలు కావాల్సిందని నా నమ్మకం’ అంటాడు 28 ఏళ్లకే క్షయ వ్యాధితో మరణించినప్పటికీ కొరియన్‌ సాహిత్య రంగం మీద ప్రబలమైన ముద్రవేసిన యీ సంగ్‌. అదొక నిరసన! ప్రస్తుతం సుమారు ఐదు కోట్ల జనాభా ఉన్న దక్షిణ కొరియా చరిత్రలో మాయని మచ్చలైన జపాన్‌ దురాక్రమణ(1910–45), కొరియన్‌ యుద్ధం(1950–53) తర్వాత, అలాంటిదే– సైనిక పాలనకు వ్యతిరేకంగా తలెత్తిన విద్యార్థుల తిరుగుబాటు(1980)ను అణచివేసే క్రమంలో జరిగిన ‘మే 18’ ఘటన. కాంగ్‌కు తొమ్మిదేళ్లున్నప్పడు ఆమె జన్మించిన గ్వాంగ్జు పట్టణం నుంచి వాళ్ల కుటుంబం సియోల్‌కు వెళ్లిపోయింది. సరిగ్గా నాలుగు నెలల తర్వాత అక్కడ  వేలాది విద్యార్థులు, పౌరులు చనిపోయారు. తనకు ప్రత్యక్షంగా అనుభవం లేని ఈ ఘోరాలను పెద్దయ్యాక తెలుసుకునే క్రమంలో అంతులేని పశ్చాత్తాపానికి గురైంది కాంగ్‌. వాళ్ల కుటుంబం బతికుండటానికీ, ఇంకో కుటుంబం లేకుండాపోవడానికీ కారణమే లేదు. ఒక చిన్న నిర్ణయం వాళ్ల గతిని మార్చింది. గ్వాంగ్జు, ఆష్విట్స్, బోస్నియా– ప్రపంచమంతటా ఇదే హింస. అయితే, గాయాల పాలైనవారికి రక్తం ఇవ్వడం కోసం తమ భద్రతకు కూడా వెరవకుండా వేలాది మంది ఆసుపత్రుల ముందు వరుసలు కట్టిన ఫొటోలు కాంగ్‌లో ఉద్వేగాన్ని పుట్టించాయి. వర్తమానం గతాన్ని కాపాడుతుందా? బతికున్నవాళ్లు పోయినవాళ్లను కాపాడగలరా? ‘దొరక్కపోయినా జవాబుల కోసం రచయితలు వెతకడం మానరు’. ఎంతటి క్రౌర్యానికైనా మనిషి వెనుదీయడు; అదే సమయంలో, ‘రైల్వే ట్రాక్‌ మీద పడిపోయిన పసికందును కాపాడటానికి తన ప్రాణాలను సైతం లెక్కించడు’. మనిషిలోని ఈ రెండు ముఖాల ప్రహేళికను చిత్రిస్తూ ‘హ్యూమన్‌ ఆక్ట్స్‌’ నవల రాసింది కాంగ్‌. రచనల్లో రాజకీయ ప్రకటనలు చేయాల్సిన అవసరం లేకుండా– మనిషిలోని అంతులేని క్రూరత్వాన్నీ, దాని మరుగునే ఉన్న మృదుత్వాన్నీ తవ్వి తీసింది.

పుట్టిన రెండు గంటలకే చనిపోయి తన తల్లిదండ్రులు ఎన్నటికీ బయటపడలేని దుఃఖానికి కారణమైన తను ఎన్నడూ చూడని తన ‘అక్క’ హాన్‌ కాంగ్‌కు ఓ పుండులా మిగిలిపోయింది. ‘గాయం అనేది మాన్చుకోవాల్సిందో, బయటపడాల్సిందో కాదు; దాన్ని ఆలింగనం చేసుకోవాలి’ అంటుందామె. కాలం వల్ల, మరణం వల్ల, ఇతర విషాదాల వల్ల మనుషులు ఇతరులతో సంభాషించే శక్తిని కోల్పోతారు. అంధత్వం వల్ల రాయగలిగే, చదవగలిగే సామర్థ్యాన్ని కోల్పోయిన ఒక ప్రాచీన–గ్రీçకు బోధకుడు, తీవ్ర కుటుంబ విషాదాల వల్ల నోరు లేకుండాపోయిన ఆయన విద్యార్థిని పరస్పరం సమాచారాన్ని పంచుకోవడానికి చేరుకునే గౌరవపూరిత సామీప్యతను చిత్రించడానికి ‘గ్రీక్‌ లెసన్స్‌’ నవల రాసింది కాంగ్‌. మనిషికీ మనిషికీ మధ్య ఉండాల్సిన ‘నిరంతర మృదు స్పర్శ’ను నొక్కి చెప్పింది. తద్వారా భాషా సూక్ష్మతనూ, గెలుచుకోగలిగే జీవన సౌందర్యాన్నీ పట్టిచూపింది.

హాన్‌ కాంగ్‌ ఎంత వేగంగా టైప్‌ చేయగలదంటే, ‘నమ్మండి నమ్మకపోండి’ లాంటి టీవీ షోలో పాల్గొనమని ఆమె మిత్రులు నవ్వుతూ అనేంతగా. ఆమె రచనల్లోని ధారకు సరితూగేట్టుగా టైప్‌ చేసే క్రమంలో పుట్టిన నొప్పులకు కొన్నాళ్లు వేళ్లు కదపలేని పరిస్థితి వచ్చింది. మణికట్టు నొప్పి వల్ల పెన్నుతోనూ రాయలేదు. కొంతకాలం పెన్నును తిరగేసి పట్టుకుని ఒక్కో అక్షరాన్ని నొక్కుతూ టైప్‌ చేసేది. కవయిత్రిగా మొదలైన కాంగ్‌కు సంగీతమూ తెలుసు. పాటలు రాసి, తానే స్వరపరిచి, ముందు వద్దనుకున్నా ఆ తర్వాత ఆ మొత్తం పాడి ఒక పది పాటల సీడీ విడుదల చేసింది. ఆమె రచనల్లోనూ ఈ సంగీతం మిళితమై ఉంటుంది. 1993లో మొదలైన కాంగ్‌ మూడు దశాబ్దాల సాహిత్య ప్రయాణంలో నవలలు, నవలికలు, కథలు, కవితలు, వ్యాసాలు రాసింది. ఎన్నో పురస్కారాలను అందుకుంది. తరచూ వేధించే తీవ్రమైన తొలనొప్పులు తనను అణకువగా ఉంచడంలో సాయపడుతున్నాయంటుంది. ఆమెకు ఒక కొడుకు. నోబెల్‌ వార్త తెలిసినప్పుడు అతడితో కలిసి కాఫీ తాగుతోందట. 2114 సంవత్సరంలో ప్రచురించనున్న ‘ఫ్యూచర్‌ లైబ్రరీ ప్రాజెక్ట్‌’ కోసం ‘డియర్‌ సన్, మై బిలవ్డ్‌’ సమర్పించిందామె. అందులో ఏం రాసివుంటుంది? మనిషి హింసను ఎదుర్కొనే సున్నిత ప్రతీకారం మరింత మానవీయతను చూపడమేనని మరోసారి నొక్కి చెప్పివుంటుందా!

(14-10-2024)

Thursday, October 31, 2024

ద లేడీ, ఆర్‌ ద టైగర్‌


Frank R.Stockton


అమెరికా రచయిత ఫ్రాంక్‌ ఆర్‌.స్టాక్‌టన్‌ (1834–1902) రాసిన ‘ద లేడీ, ఆర్‌ ద టైగర్‌’ కథాసారం ఇది. 1882లో రాసిన ఇది అత్యధిక సంకలనాల్లో చోటు చేసుకున్న కథ.

–––––––––––

చావా? పెళ్లా?


పాతకాలంలో ఒక అర్ధ అనాగరిక రాజు ఉండేవాడు. ఆయన ఆలోచనలు పొరుగు లాటిన్‌ దేశాల ప్రభావంతో ప్రగతిశీల మెరుగు అద్దుకున్నప్పటికీ చాలావరకు అనాగరికంగానే ఉండేవి. ఆయన ఎంతటి అతిశయంతో కూడిన అధికారాన్ని అనుభవించేవాడంటే తలుచుకున్నది తలుచుకున్నట్టే జరిగిపొయ్యేది. వ్యతిరేకించినవారిని చక్కబెట్టడానికి మించిన ఆనందం ఆయనకు ఎందులోనూ లేదు.

ఆయన మొరటు ఆలోచనలన్నీ పోతపోసినట్టుగా కనబడే ప్రదేశం ఏదైనా ఉందంటే అది రంగభూమి. ఈ వేదికను ఖడ్గధారుల కరవాల ధ్వనులు వినడానికో, భిన్న మతాల మధ్య తలెత్తే వాదోపవాదాలను గ్రహించడానికో ఏర్పాటు చేయలేదు. జనాల మానసిక శక్తులను విస్తృతపరిచే కేళీ విలాసాలు చోటుచేసుకుంటాయిక్కడ.

మార్మికమైన చీకటి గుహలతో, ఎవరికీ అంతుపట్టని లోపలి దారులతో చుట్టూ గుండ్రంగా ప్రేక్షకులు కూర్చుండేలా నిర్మించిన ఈ విశాలమైన రంగభూమిలో లేశమాత్రం స్వపర భేదం లేని, అవినీతికి ఆస్కారం లేని కవితాన్యాయం జరగుతుంది. నేరం శిక్షించబడుతుంది, ధర్మం ప్రతిఫలం పొందుతుంది.

ఎవరైనా నేరారోపణ ఎదుర్కొన్నట్టయితే, ఆ నేరం రాజుకు ఆసక్తి కలిగించేంతటిదైతే దాని గురించి తెలియపరుస్తూ ప్రజలకు దండోరా వేస్తారు. నిర్దేశిత రోజున ప్రజా వేదిక మీద అణువణువూ రాజసం నింపుకున్న రాజుగారి సమక్షంలో నిందితుడి విధిరాత నిర్ణయమవుతుంది.

ప్రజలందరూ గుమికూడాక, వేదిక ఒకవైపున రాజు తన మంత్రివర్గాన్ని కొలువుతీర్చుకుని అత్యున్నత పీఠం మీద కూర్చుంటాడు. సంజ్ఞ చేయగానే ఆయన కిందివైపు ఉన్న ద్వారం తెరుచుకుంటుంది. నిందితుడు రంగభూమి మీద అడుగుపెడతాడు. రాజుకు సరిగ్గా వ్యతిరేక దిశలో ఒకేలా కనబడే రెండు ద్వారాలు పక్కనే పక్కనే ఉంటాయి. నిందితుడు తనకు ఒసగబడిన విశేషాధికారంతో ఈ రెండు ద్వారాల వైపు నడుచుకుంటూ వెళ్లి ఒక తలుపు తెరవాలి. ఏది సమ్మతమో అదే తెరవొచ్చు. ఏ ప్రభావం ఉండదు, ఏ మార్గదర్శనం లభించదు. ముందు చెప్పుకున్న అవినీతికి తావులేని, స్వపరభేదం లేని న్యాయం జరిగే చోటిది. అతడు గనక ఒక ద్వారం తెరిస్తే అందులోంచి ఒక ఆకలిగొన్న పులి బయటకు వస్తుంది. నేరానికి శిక్షగా అతి క్రూరంగా నిందితుడి శరీరాన్ని ఖండఖండాలుగా చీల్చేయవచ్చు. తిరిగి ఇనుప ఊచలు మూసిన చప్పుడు వినబడగానే, నిందితుడికి పట్టిన గతిని తలుచుకుంటూ ప్రేక్షకులు భారంగా నిష్క్రమిస్తారు.

ఒకవేళ నిందితుడు మరో తలుపు తెరిస్తే, అందులోంచి ఓ యువతి బయటకు వస్తుంది. రాజు తన దగ్గరున్న పడుచుల్లోంచి నిందితుడి వయసుకు తగినట్టుగా ఎంపిక చేసిన ఈ వధువును ఇచ్చి తక్షణమే కల్యాణం జరిపిస్తాడు. ఒకవేళ అదివరకే వివాహం జరిగిందా, అతడి మనసు ఇంకెవరిమీదైనా ఉందా లాంటి చిల్లర విషయాలను రాజు లక్ష్యపెట్టడు. రాజు మరో ద్వారం తెరవగానే పూజారి, వాయిద్యగాళ్లు వచ్చి మేళతాళాలతో వేడుకను జరిపించగానే, ప్రజలు హర్షధ్వానాలతో నూతన వధూవరుల మీద పూలు జల్లి సంతోషంగా ఇళ్లకు వెళ్లిపోతారు.

ఇది రాజుగారి అర్ధ అనాగరిక న్యాయ విధానం. ఇందులో తరతమ భేదం లేదనేది నిశ్చయం. మరు క్షణంలో పాశవికంగా హత్యకు గురవుతాడా, కేరింతల నడుమ వివాహం చేసుకుంటాడా అన్న చిన్నపాటి సూచన కూడా నిందితుడికి అందదనేది ఖాయం. తనకు న్యాయం చేసుకునే పూర్తి హక్కును రాజు నిందితుడికే వదిలిపెట్టాడనే అంశాన్నీ విస్మరించకూడదు. కొన్ని సందర్భాల్లో పులి ఇటువైపు ద్వారం నుంచి బయటకు వస్తే, కొన్నిసార్లు అటువైపు నుంచి రావొచ్చు.

ఈ అర్ధ అనాగరిక రాజుకు ఒక చక్కటి కూతురు ఉంది. ఆమె కూడా రాజు అంతటి దర్పం గలది. భూమ్మీద ఏ మనిషినీ రాజు తన కూతురంత ప్రేమించడు. రాజు ఆస్థానంలో ఒక యువకుడు పనిచేస్తున్నాడు. అతడి రక్తం కులీన వంశీయుడిదైనా స్థానం మాత్రం రాచకన్యలను ప్రేమించే అతి సాధారణ శృంగార నాయకుల కోవలోనిది. రాచబిడ్డ కూడా ప్రేమికుడి పట్ల సంతుష్టిగానే ఉంది. అతడు అందగాడు, రాజ్యం మొత్తంలో అతడి ధైర్యానికి సరితూగేవాళ్లు తక్కువ. యువరాణి ప్రేమలో కూడా మోటుదనానికి సరిపోయేంత తీవ్రత ఉంది. ఈ ప్రేమకలాపం కొన్ని మాసాల పాటు సంతోషంగా సాగింది, చివరికి రాజు ఈ వ్యవహారాన్ని కనిపెట్టేదాకా. అంతఃపురంలో జరిగిన దీని పట్ల రాజు తన బాధ్యత నుంచి వెనక్కిపోలేదు. యువకుడిని తక్షణం కారాగారంలో బంధింపజేసి, నిర్దేశిత రోజున ప్రజావేదిక మీద న్యాయం కోసం పిలుపునిచ్చాడు. రాజు, ప్రజలు కూడా ఎంతో ఉత్సుకతతో తీర్పు రోజు కోసం ఎదురుచూడసాగారు. గతంలో ఏ యువకుడూ రాజుకూతురినే ప్రేమించే సాహసం చేయలేదు. తర్వాతి కాలంలో ఇట్లాంటివి సాధారణమైతే అవొచ్చుగాక కానీ ఆ కాలానికి అది విపరీతమైన సంగతే.

రాజ్యంలో ఉన్న అత్యంత క్రూరమైన పులిని అన్వేషించి తెచ్చారు. రాజ్యాన్ని మొత్తం గాలించి సుందరమైన కన్యను వెతికి పట్టుకున్నారు, ఒకవేళ విధి గనక యువకుడికి మరో రాత రాస్తే సరిపోయేలా. రాజ్యంలో ఉన్న ప్రతి ఒక్కరికీ తెలుసు, యువకుడు యువరాణిని ప్రేమించిన సంగతి. దీన్ని యువరాణిగానీ యువకుడుగానీ నిరాకరించడం లేదు. కానీ రాజు దీన్ని వ్యవహారం మధ్యలోకి తేవడానికి ఇష్టపడలేదు. 

తీర్పు దినం రానేవచ్చింది. రాజ్యపు దూరదూరాల నుంచి వచ్చిన జనం రంగభూమి మీద కూర్చున్నారు. చోటు చాలనివాళ్లు గోడలకు నిలదొక్కుకున్నారు. విధిని నిర్ణయించే ఆ ఏకరూప ద్వారాలకు సరిగ్గా ఎదురుగా వేసిన ఉన్నతాసనం మీద రాజు ఆసీనుడయ్యాడు. మంత్రివర్గం తమ తమ స్థానాల్లో వేచిచూస్తోంది.

అంతా సిద్ధం. సంకేతం ఇచ్చారు. కిందున్న ద్వారం తెరుచుకోగానే యువరాణి ప్రేమికుడు నడుచుకుంటూ వేదిక పైకి వచ్చాడు. పొడుగ్గా, తెల్లగా, అందంగా ఉన్న ఆ యువకుడిని చూడగానే జనంలో ఒక ఆరాధన చోటు చేసుకుంది. ప్రేక్షకుల్లో సగమందికి ఇంతటి సొగసుకాడు తమ మధ్యనే నివసిస్తున్నట్టు తెలియదు. మరి యువరాణి ప్రేమించిందంటే ఆశ్చర్యం ఏముంది!

యువకుడు వేదిక మధ్యకు వచ్చాడు. రాజుకు వంగి అభివాదం చేయడం సంప్రదాయం. అదేమీ పట్టించుకోకుండా యువరాణి వైపు కళ్లు నిలిపాడు. ఆమె సరిగ్గా తండ్రికి కుడివైపున కూర్చుంది. ఎంతో కొంత క్రూరత్వపు ఉత్సుకత ఆమె స్వభావంలో ఉండబట్టిగానీ లేదంటే ఆమె అక్కడ కూర్చోవలసినదే కాదు. తన ప్రియుడిని బంధించిన క్షణం నుంచీ రాత్రీపగలూ ఆమె ఈ వ్యవహారంతో ముడిపడిన విషయాల గూర్చే ఆలోచించింది. తనకున్న అధికారం, తను చూపగల ప్రభావం రీత్యా ఈ వ్యాజ్యం మీద గొప్ప ఆసక్తిని నిలబెట్టుకుంది. పైగా ఇంతవరకూ రాజ్యంలో ఏ వ్యక్తీ చేయలేని పని చేసింది– ఆ ద్వారాల వెనుక ఉన్న రహస్యాన్ని ఛేదించింది. ఆ చిన్నగదుల్లో ఎందులో పులిబోను ఉందో, ఎందులో యువతి ఉందో తెలుసుకుంది. తోలుతో నింపివున్న ఆ చిన్నగదుల్లోంచి గడియ తీయబోయే నిందితుడికి ఏ శబ్దమూ వినిపించదు, ఏ సూచనా అందే వీలుండదు. స్త్రీకి ఉండే సంకల్పమూ, బంగారమూ ఆ రహస్యం యువరాణికి అందడానికి కారణమైనాయి.

ఏ తలుపు వెనుక సిగ్గులమొగ్గ లాంటి యువతి వేచివుందో తెలియడంతోపాటు ఆ యువతి ఎవరో కూడా యువరాణికి తెలుసు. రాజాస్థానంలోని చక్కటి చుక్కను యువకుడి కోసం ఎంపిక చేశారు. ఆ యువతి అంటే యువరాణికి గిట్టదు. చాలాసందర్భాల్లో యువరాణి చూసింది లేదా అనుకున్నది ఏమంటే, ఈ యువతి తన ప్రేమికుడి మీద ఆరాధన కనబరిచింది. ఆ వలపుచూపులను యువకుడు అందుకోవడమే కాదు, వాటికి బదులిచ్చివుంటాడని కూడా యువరాణి భావన. పైగా అమ్మాయి అందంగా ఉంది, తన ప్రేమికుడి వైపే కన్నెత్తి చూడటానికి సాహసించింది. పూర్వీకుల నుంచి యువరాణిలో ప్రవహిస్తున్న అనాగరిక రక్తం ఆ ద్వారం వెనకాల చెంపల ఎరుపుతో నిల్చునివున్న యువతిని ద్వేషించేలా చేసింది.

ఎప్పుడైతే ఆమె ప్రేమికుడు ఆమెవైపు చూశాడో, కుతూహలంతో చూస్తున్న జనసంద్రం మధ్యలో, ఆత్మలు ఏకమైన వాళ్లకే పరిమితమైన సంజ్ఞభాషలో వాళ్ల కళ్లు వేగంగా కలుసుకున్నాయి. ఏ ద్వారం వెనుక పులి నక్కివుందో, ఏ ద్వారం వెనుక అమ్మాయి నిలబడివుందో ఆమెకు తెలుసనీ, ఆ గుట్టు చిక్కించుకోకుండా ఆమె నిద్రపొయ్యేరకం కాదనీ యువకుడి నమ్మకం. 

ఎప్పుడైతే ఆమె కళ్లవైపు చూశాడో ఆమెకు అంతు చిక్కిందని అర్థమైంది. అంతే వేగంగా కంటిచూపుతో ‘ఏది?’ అని ప్రశ్నించాడు. అంత జనం మధ్యలో గొంతెత్తి అరిచినంత స్పష్టంగా ఆ ప్రశ్న ఆమెకు అర్థమైంది. కంటిరెప్పపాటులో అడిగిన ఈ ప్రశ్నకు అదే కంటిరెప్పపాటులో జవాబివ్వాలి.

ఆమె కుడిచేయి సింహాసనపు మెత్తటి చేయి మీద ఆన్చివుంది. చేతిని లేపి, చిన్నగా వేగంగా సంజ్ఞ చేసింది. యువకుడు తప్ప దాన్ని ఎవరూ చూడలేదు. అందరి కళ్లూ ఆ యువకుడి మీదే లగ్నమైవున్నాయి.

అతడు తిరిగి, స్థిరమైన అడుగుల వేగంతో తలుపుల వైపు నడిచాడు. ప్రతి ఒక్కరి గుండె కొట్టుకోవడం ఆగింది, శ్వాస నిలిచింది, రెప్పలు వేయడం మరిచారు. ఏమాత్రం సంశయం లేకుండా, అతడు కుడివైపు ఉన్న గది దగ్గరకు వెళ్లి గడియ తీశాడు.

ఇప్పుడు కథలోని కీలకాంశం ఏమిటంటే, అందులోంచి పులి బయటకు వచ్చిందా, యువతా?

దీని గురించి ఎంత ఆలోచిస్తే, జవాబు దొరకడం అంత కష్టం అవుతుంది.

ఉడుకు రక్తం పరుగెడుతున్న అర్ధ అనాగరిక యువరాణిని దృష్టిలో ఉంచుకుని దీనికి సమాధానం అన్వేషించాలి. ఆమెలో ఒకవైపు అసూయ, మరోవైపు నిరాశ. ఆమె ఎటూ ప్రేమికుడిని కోల్పోయింది. కానీ ఎవరు పొందాలి?

తన సఖుడు తలుపు తీయగానే పులి తన వాడి పంజాతో చీల్చే దృశ్యాన్ని తలుచుకుని తన కళ్లకు చేతులు అడ్డుపెట్టుకుని వెక్కి వెక్కి ఏడ్చింది! అదే సమయంలో తరుచుగా ఆమె మరో ద్వారం ముందు తన ప్రియుడు ఉండటాన్ని ఊహించుకుంది! హృదయం మరిగి, పళ్లు పటపట కొరికింది. జీవితాన్ని పూర్తిగా పొందిన సంతోషంలో జనాల తుళ్లింతల మధ్య వాళ్లిద్దరూ ఆలుమగలుగా నిర్ణయింపబడితే!

అతడు ఒక్కసారిగా చచ్చిపోవడం మంచిది కాదా, తనకోసం మరుజన్మలో ఎదురుచూస్తూ?

మళ్లీ ఆ ఘోరమైన పులి, దాని గాండ్రిపు, ఆ రక్తం!

ఆమె రెప్పపాటులో తన సైగ చేసివుండవచ్చు. కానీ దాని వెనుక రోజుల తరబడి సాగించిన అంతర్మథనం ఉంది. తనను అడుగుతాడని నిశ్చయంగా తెలుసు, ఏం జవాబివ్వాలో నిర్ణయించుకుని, సంశయం లేకుండా కుడివైపు చేతును కదల్చింది.

ప్రియ పాఠకులారా, ఇక ఇది పూరించుకోవాల్సింది మీరే. యువకుడు తలుపు తీయగానే పులి వచ్చిందా, యువతా?

(సాక్షి సాహిత్యం; సెప్టెంబర్‌ 3, 2018)


 

Sunday, October 27, 2024

ఊసరవెల్లి


Anton Chekhov


నలభై నాలుగేళ్లకే మరణించిన ఆంటన్‌ చెహోవ్‌ (1860–1904) రష్యన్‌ కథ ‘ఊసరవెల్లి’ సంక్షిప్త రూపం ఇది. ప్రపంచ కథా సాహిత్యంలో గొప్ప కథకుల్లో ఒకరుగా పేరొందారు చెహోవ్‌. ముందు డబ్బుల కోసమే రాయడం ప్రారంభించినా, తర్వాత ఆయనలోని కళాపిపాస కథను కొత్త పుంతలు తొక్కించడానికి కారణమైంది. ఆధునిక రంగస్థల పితామహుల్లో ఒకరిగానూ ఆయనకు ఖ్యాతి ఉంది.

–––––

ఊసరవెల్లి


కొత్త చలికోటు తొడుక్కుని, చంకలో ఏదో పార్శిల్‌ పెట్టుకున్న పోలీస్‌ సూపరింటెండెంట్‌ ఒచుమేలొవ్‌ మార్కెట్‌ దాటుతున్నాడు. ఆయన వెనుక ఎర్ర జుట్టు పోలీసు నడుస్తున్నాడు, స్వాధీనం చేసుకున్న గూస్‌బెర్రీ పండ్లు అంచుదాకా ఉన్న జల్లెడను మోసుకుంటూ. మార్కెట్‌లో ఎవరూ లేరు. అంతా నిశ్శబ్దం. కనీసం బిచ్చగాళ్లు కూడా దాపులో లేరు.

‘అయితే కరుస్తావా, పాపిష్టి మృగమా?’ హఠాత్తుగా ఒచుమేలొవ్‌ చెవిన పడింది. ‘అబ్బాయిలూ, దాన్ని పోనీయకండి. యీ రోజుల్లో కరవడం చెల్లదు. పట్టుకోండి! ఆ ఆ!’

అటు నుంచి కుక్క మూలుగు వినబడింది. ఒచుమేలొవ్‌ శబ్దం వచ్చిన వైపు చూశాడు. వర్తకుడు పిచూగిన్‌ కలప అడితి నుండి ఒక కుక్క మూడు కాళ్ల మీద పరుగెత్తుకుంటూ వచ్చింది. గంజి పెట్టిన కాటన్‌ చొక్కా, గుండీలు పెట్టుకోని వేస్టుకోటూ తొడుక్కున్న ఒకతను దాన్ని తరుముతున్నాడు. ఆ మనిషి తొట్రుకుని కుక్క వెనక కాళ్లు పట్టుకున్నాడు. కుక్క మూలుగుతో పాటు, ‘దాన్ని పోనీయొద్దు’ అనే అరుపు మరోసారి వినబడింది. దుకాణాల్లోంచి నిద్ర ముఖాలు బయటికి వచ్చాయి. నేల ఈనినట్లుగా కలప అడితి చుట్టూ జనాలు పోగైనారు.

‘యువరానర్, ఏదో గొడవలా ఉంది’ అన్నాడు పోలీసు.

ఒచుమేలొవ్‌ ఎడమ వైపు సగం తిరిగి గుంపు వద్దకు నడిచాడు. అడితి గేటు ముందు గుండీలు పెట్టుకోని వేస్టుకోటు మనిషి కనిపించాడు. తన కుడిచేయి పైకెత్తి రక్తం కారుతున్న వేలును జనానికి చూపుతున్నాడు. అతడు స్వర్ణకారుడు హ్య్రూకిన్‌ అని ఒచుమేలొవ్‌ గుర్తించాడు. గుంపుకు సరిగ్గా మధ్యన, ముందరి కాళ్లు దూరదూరంగా పెట్టుకుని దోషి కూర్చుని వుంది, దేహమంతా వణుకుతూ. అది తెల్లని బొరోయ్‌ కుక్క. కొనదేలిన ముక్కు. వీపున పసుపురంగు మచ్చ. దాని తడి కళ్లల్లో భయం కనబడుతోంది.

ఒచుమేలొవ్‌ గుంపులోకి తోసుకుంటూ పోయి, ‘ఏమిటిదంతా?’ అని అడిగాడు.

హ్య్రూకిన్‌ పిడికిట్లోకి దగ్గుతూ ప్రారంభించాడు. ‘నేను నా మానాన నేను దారిలో నడుస్తున్నాను. కలప గురించి యీ మీత్రియ్‌ మీత్రిచ్‌తో కొంచెం పనివుండింది. నిష్కారణంగా ఆ పాడు కుక్క నా వేలు కరిచింది. నేను పనిచేసుకునేవాణ్ని. నాది చాలా సున్నితమైన పని. ఒక వారందాకా నేను ఈ వేలిని కదిలించలేను. నాకు నష్టపరిహారం ఇప్పించండి’.

‘ఊ, సరే’ అన్నాడు ఒచుమేలొవ్, కనుబొమ్మలు ముడేస్తూ. ‘ఎవరిదీ కుక్క? దీన్ని వదిలిపెట్టను. కుక్కలను ఊరిమీద వదిలేవాళ్లకు బుద్ధి చెప్పాలి. కుక్కలనూ పశువులనూ వీధుల్లో తిరగనివ్వడమంటే ఏమిటో వాడికి తెలియజేస్తాను’. పోలీసు వైపు తిరిగి, ‘ఎల్దీరిన్, ఇది యెవరి కుక్కో కనుక్కో. దీని మెడ నులిమి చంపేయాలి. ఇది పిచ్చికుక్క అయ్యుండాలి. నేను అడుగుతున్నాను చెప్పండి, ఎవరిదీ కుక్క?’

‘ఇది జనరల్‌ జిగాలొవ్‌ది అనుకుంటాను’. జనంలో నుండి ఎవరో అన్నారు.

‘జనరల్‌ జిగాలొవ్‌దా? ఎల్దీరిన్, నా కోటు విప్పాలి. అబ్బ, ఎంత ఉక్కగా ఉంది. వర్షం వచ్చేట్లుంది.’ ఆయన హ్య్రూకిన్‌ వైపు తిరిగి అన్నాడు: ‘ఒక విషయం నాకు అర్థం కాలేదు. అది నిన్ను ఎలా కరిచింది? దానికి నీ వేలు ఎలా దొరికిందని? అదేమో అంత చిన్న కుక్క, నువ్వేమో గుర్రంలా ఉన్నావు. నీ వేలికి ఎక్కడో చీల గీరుకుని ఉంటుంది! డబ్బు సంపాదించవచ్చని నీకు తర్వాత ఆలోచన వచ్చివుండాలి. మీలాంటి వాళ్ల సంగతి నాకు బాగా తెలుసు’.

‘అతడు కాలే సిగరెట్‌తో తమాషాకు దాని మూతి కాల్చాడు సార్‌. అది ఊరుకుంటుందా? ఈ హ్య్రూకిన్‌ ఎప్పుడూ ఏదో ఒక తుంటరి పనిచేస్తుంటాడు’.

‘ఒరేయ్‌ మెల్లకన్నోడా! నువ్వు చూడలేదు, ఎందుకురా అబద్ధాలు చెబుతున్నావు? ఆయన అన్నీ తెలిసిన పెద్దమనిషి. ఎవరు అబద్ధం చెబుతున్నదీ, ఎవరు నిజం చెబుతున్నదీ ఆయనే తెలుసుకుంటాడు. నేను అబద్ధమాడుతూ ఉంటే, నన్ను కోర్టులో విచారించండి. ఈ రోజుల్లో మనమందరం సమానమే. నీకు తెలియదేమో, పోలీసు డిపార్ట్‌మెంటులో నాకూ ఓ తమ్ముడున్నాడు’.

‘వాదించొద్దు.’

‘ఊహూ, అది జనరల్‌ కుక్క కాదు’ దృఢ విశ్వాసంతో ప్రకటించాడు పోలీసు. ‘జనరల్‌కు అలాంటి కుక్క లేదు. ఆయనవన్నీ వేటకుక్కలు’.

‘నీకు కచ్చితంగా తెలుసా?’

‘అవును సార్‌.’

‘నాకూ తెలుసు. జనరల్‌ వన్నీ ఖరీదైనవి, జాతైనవి. ఇది చూడు ఎలావుందో! అల్ప ప్రాణి. ఇలాంటి దాన్ని పెంచుకోవడమంటే... అర్థమే లేదు. ఇలాంటి కుక్క మాస్కోలోనో, పీటర్స్‌బుర్గ్‌లోనో కనబడితే ఏం చేస్తారో తెలుసా? చట్టాన్ని ఎవరూ పట్టించుకోరు. క్షణంలో లాగి పారేస్తారు. హ్య్రూకిన్, నీకు గాయమైంది. విషయాన్ని ఇంతటితో వదిలిపెట్టొద్దు. వాళ్లకు బుద్ధి చెప్పాలి. దానికిదే తగిన సమయం’.

‘అది జనరల్‌దే కావొచ్చు’ పోలీసు తనలో తాను గొణుక్కున్నాడు. ‘దాని ముఖం మీద ఏమీ రాసిలేదుగా. మొన్నోసారి అలాంటి కుక్కే ఆయన పెరట్లో చూశాను’.

‘అది కచ్చితంగా జనరల్‌దే’ జనంలోంచి ఒక గొంతు వినిపించింది.

‘హు, ఎల్దీరిన్, అబ్బాయీ, గాలి వీస్తోంది. కోటు వేసుకోవడానికి కొంచెం సాయం చెయ్యి. చలిగా ఉంది. నువ్వు దీన్ని జనరల్‌ ఇంటికి తీసుకుపోయి, అక్కడ విచారించు. నాకు కనిపిస్తే పంపానని చెప్పు. బయటికి వదలొద్దని చెప్పు. ఇది ఖరీదైన కుక్క కావొచ్చు. ప్రతి అడ్డమైనవాడూ దాని మూతి మీద సిగరెట్‌తో కాల్చితే అది త్వరగా పాడైపోతుంది. కుక్క సుకుమారమైన జంతువు. నీవింకా ఆ వేలును చూపడం మానెయ్, దద్దమ్మా. తప్పంతా నీదే’.

‘అదిగో, జనరల్‌ వంటమనిషి వస్తున్నాడు, అతణ్ని అడుగుదాం. ఓయ్‌ ప్రొహోర్, ఇలారా. ఈ కుక్కను చూడు. ఇది మీదేనా?’

‘భలేవాళ్లే! యిలాంటిది మాకెప్పుడూ లేదు’.

‘ఇక అడిగి లాభం లేదు’ అన్నాడు ఒచుమేలొవ్‌. ‘ఇది వీధికుక్క. అతడు ఇది వీధికుక్కన్నాడంటే ఇది వీధికుక్కే. దీన్ని చంపేసి విషయం ముగించెయ్యాలంతే’.

‘ఇది మా కుక్క కాదు...’ ప్రొహోర్‌ కొనసాగించాడు. ‘కానీ ఇది జనరల్‌ తమ్ముడిది. మొన్న ఆయన వచ్చాడు. మా అయ్యగారికి రేచుకుక్కల మీద అంత ఇది లేదు. కానీ ఆయన తమ్మునికిష్టం’.

‘ఏంటీ? జనరల్‌ తమ్ముడు వచ్చాడనిగానీ చెప్పడం లేదుగదా నువ్వు? వ్లదీమిర్‌ ఇవానిచ్‌?’ అడిగాడు ఒచుమేలొవ్‌. అతడి ముఖమంతా పరవశత్వపు చిరునవ్వుతో వెలిగింది. ‘చిత్రంగా ఉందే. నాకు తెలియనే లేదు. చూడటానికి వచ్చాడా?’

‘అవును’.

‘అస్సలు అనుకోలేదు. వాళ్ల అన్నకు దూరంగా అసలు ఉండలేడు. నాకు తెలియనేలేదు. అయితే ఇది ఆయనగారి కుక్కన్నమాట. బాగుంది. ఎత్తుకో దాన్ని. అంత చెడ్డ కుక్కేమీ కాదు. ఎంత ముచ్చటగా ఉంది! వాడి వేలు కొరికింది! హహహ. రా, ఎందుకు భయపడుతున్నావు? గ్ర్‌ గ్ర్‌... దీనికి కోపమొచ్చింది? అబ్బో ఏం కుక్క!’

ప్రొహోర్‌ కుక్కను పిలుచుకుని, కలప అడితి నుండి తీసుకుపోయాడు. జనం హ్య్రూకిన్‌ను చూసి నవ్వారు.

‘ఎప్పడోసారి నీ పని చూస్తాను’ అంటూ ఒచుమేలొవ్‌ అతణ్ని బెదిరించి, తన చలికోటు చుట్టూ కప్పుకొని తన దోవన వెళ్లిపోయాడు.


(సాక్షి సాహిత్యం; ఏప్రిల్‌ 9, 2018)






 

Wednesday, October 23, 2024

కెథెడ్రల్‌


Raymond Carver


అంధుల పట్ల ఒక సహానుభూతిని కలిగించే కథ ఇది. అలాగని నాటకీయ పరిణామాలు ఏమీవుండవు. కళ్లు లేకుండా బతకడం అంటే ఏమిటో నెరేటర్‌ సున్నితంగా అనుభవంలోకి తెచ్చుకోవడమే ఇందులోని విశేషం. కథ పేరు ‘కెథెడ్రల్‌’. 1981లో రాసింది. రచయిత రేమండ్‌ కార్వర్‌ (1938–1988). అమెరికన్‌. ప్రధానంగా కవి. ఊపిరితిత్తుల కేన్సర్‌తో యాభై ఏళ్లకే మరణించారు. కెథెడ్రల్‌ పేరుతో ఆయన కథాసంకలనం వచ్చింది. మరో కథా సంకలనం పేరు ‘వాట్‌ వి టాక్‌ ఎబౌట్‌ వెన్‌ వి టాక్‌ ఎబౌట్‌ లవ్‌’. 

––––––––––

చీకట్లో చిత్రం


కథను మనం నెరేటర్‌ గొంతులో వింటాం. సంభాషణ శైలిలో చెబుతూవుంటాడు. ఈ గుడ్డాయన కథకుడి ఇంటికి వస్తున్నట్టు తెలియడంతో కథ మొదలవుతుంది. వచ్చి ఒక రాత్రి ఉండి వెళ్లాలనేది ప్లాను. ఆ అంధుడు కథకుడి భార్యకు పాత స్నేహితుడు. ఆయన భార్య చనిపోయింది. భార్య బంధువుల ఇంటికి వెళ్తూ, అక్కడి నుంచి ఫోన్‌ చేశాడు. అతడు ట్రెయిన్‌లో రావాలి. కథకుడి భార్య పికప్‌ చేసుకోవాలి. ఐదు గంటల ప్రయాణం. పదేళ్ల క్రితం సియాటిల్‌లో ఒక వేసవి కాలం ఆమె అతడి కోసం పనిచేసింది. ఇన్నేళ్లలో వాళ్లు మళ్లీ కలుసుకోలేదు. కానీ ఇరువురూ తమ సంగతులు చేరవేసుకుంటూనే ఉన్నారు.

అతడు వస్తున్నాడంటే కథకుడికేమీ ఉత్సాహంగా లేదు. ఆ గుడ్డితనం ఇబ్బంది పెడుతోంది. సినిమాల్లో గుడ్డివాళ్లు ఎలా ఉంటారు? నెమ్మదిగా నడుస్తారు, ఎప్పుడూ నవ్వరు. 

ఒక వేసవిలో వార్తా పత్రికలో ‘హెల్ప్‌ వాంటెడ్‌’ అన్న ప్రకటన ‘ఈమె’ చూసింది. ఇచ్చింది ఈ అంధుడే. అప్పుడామెకు అర్జెంటుగా ఏదో ఒక జాబ్‌ కావాలి. వెళ్లగానే పనిలోకి తీసుకున్నాడు. అతడికి ఏవి అవసరమో అవి చదివిపెట్టడం ఆ పని. కేస్‌ స్టడీలు, రిపోర్టుల లాంటివి. సోషల్‌ సెర్వీస్‌ డిపార్ట్‌మెంటులో అతడి ఆఫీసు. అట్లా  స్నేహితులయ్యారు. పని మానేసే చివరి రోజున ఆ అంధుడు ఆమెను ముఖం తాకవచ్చా అని అడిగాడు. ముఖం, ముక్కు అంతా వేళ్లతో తడిమి చూశాడనీ భార్య ఓసారి చెప్పినప్పుడు కథకుడు ఇబ్బంది పడతాడు. అట్లా వేళ్లు కదలాడిన అనుభవంతో ఆమె ఒక కవిత కూడా రాయడానికి ప్రయత్నిస్తుంది.

అయితే నేనతణ్ని బౌలింగ్‌కు తీసుకెళ్తాను, అంటాడు కథకుడు. ఆ వ్యంగ్యం భార్యకు అర్థమవుతుంది. ఇద్దరూ వంటింట్లో ఉంటారప్పుడు. ఆమె ఆలుగడ్డలను గుండ్రంగా తరుగుతోంది. నీకే ఒక స్నేహితుడుండి, అతడు ఇంటికి వస్తే నేను అతణ్ని సౌకర్యంగా ఉంచడానికి ప్రయత్నిస్తానంటుంది. కానీ నాకు గుడ్డి స్నేహితులు ఎవరూ లేరంటాడతను. ఆయన భార్య చనిపోయింది, నీకు అర్థం కావట్లేదా? పాపం ఆయన భార్యను పోగొట్టుకున్నాడని ఆమె జాలి పడుతుంది. 

గుడ్డాయన భార్య పేరు బ్యూలా. నీగ్రోలా ధ్వనించే పేరు. ఈమె ఉద్యోగం మానేశాక బ్యూలా అక్కడ చేరింది. వాళ్లిద్దరూ ప్రేమించుకున్నారు. పెళ్లి చేసుకున్నారు. ఎనిమిదేళ్లపాటు విడదీయలేనంత బాగా బతికారు. కానీ ఆమె క్యాన్సర్‌తో పోయింది. ఆమె ఆసుపత్రిలో ఉన్నప్పుడు, ఆమె చేయిని ఇతడు పట్టుకుని వీడ్కోలు ఇవ్వడం కథకుడు ఊహించుకున్నాడు. ఎనిమిదేళ్లు ఒక ఇంట్లో ఉండి, కలిసి బతికి, ఆమె ముఖం ఎలావుంటుందో కూడా ఇతడికి తెలియకపోవడం అనేది కథకుడి అవగాహనలో లేని విషయం. ముందు అంధుడి పట్ల జాలిపడతాడు. కానీ ఆమెది కదా అసలైన బాధ! ప్రేమిస్తున్నవాడి కళ్లు ఎలా చూస్తాయో ఆమె ఎప్పుడూ అనుభవించలేదు. ఆమె ముఖంలో మార్పులు అతడు గమనించలేడు. ఈ రోజు ఇలా ఉన్నావని ప్రశంసించలేడు. తయారైనా, కాకపోయినా తేడా ఉండదు.

సాయంత్రం కథకుడి భార్య రాబర్ట్‌ను, ఆ అంధుడి పేరు రాబర్ట్, స్వాగతించడానికి స్టేషన్‌కు వెళ్తుంది. వాళ్లు తిరిగి వచ్చేసరికి కథకుడు ఒక డ్రింకు కలుపుకొని, టీవీ చూస్తూవుంటాడు. ఇద్దరూ నవ్వుకుంటూ ఇంట్లోకి వస్తారు. అంటే కారు ఆగాక, ఈమె దిగి అతడి డోర్‌ తెరుస్తుంది. పెద్ద సూట్‌కేస్‌తో కిందికి దిగుతాడు రాబర్ట్‌. అతడికి పెద్ద గడ్డం ఉంది. ‘గుడ్డి మనిషికి గడ్డం’! ఇతడు టీవీ ఆపేసి తలుపు దగ్గరికి వెళ్తాడు. భార్య పరస్పరం ఇద్దరికీ పరిచయం చేస్తుంది. వెల్కమ్‌ అని మర్యాదకు అంటాడు. తర్వాత ఏం మాట్లాడాలో తోచదు. రాబర్ట్‌ మాత్రం మీ గురించి చాలా విన్నానంటాడు. కథకుడి భార్య ‘రాబర్ట్‌ ఇక్కడ కుర్చీ ఉంది, రాబర్ట్‌ నీ కుడి పక్కన’ అంటూ సూచనలు ఇస్తూ ఇంట్లోకి తోలుకొస్తుంది. 

ప్రయాణంలో హడ్సన్‌ నది అందం చూడాలంటే, న్యూయార్క్‌ వైపు వెళ్తున్నట్టయితే కుడివైపు కూర్చోవాలి; న్యూయార్క్‌ నుంచి వస్తుంటే ఎడమవైపు కూర్చోవాలి. ‘రైలు ప్రయాణం బాగా జరిగిందా, అవునూ వచ్చేప్పుడు కుడివైపు కూర్చున్నారా, ఎడమవైపా?’ అని ఇతడు అడుగుతాడు.

అదేం ప్రశ్న అని అతడి భార్య అంటుంది. కుడివైపు కూర్చున్నానని రాబర్ట్‌ చెబుతాడు. నలబై ఏళ్లుగా తను రైలే ఎక్కలేదనీ, పిల్లవాడిగా ఉన్నప్పుడు కూడా ఎక్కలేదనీ చెబుతాడు. రాబర్ట్‌ నలబైల చివర్లో ఉన్నాడు. బరువు మోసి వంగిపోయినట్టుగా ఉన్న భుజాలు. లేత గోధుమరంగు చొక్కా, గోధుమరంగు బూట్లు. నల్ల కళ్లద్దాలు మాత్రం పెట్టుకోలేదు. చూడ్డానికి మామూలు కళ్లలాగే ఉన్నాయి. కానీ దగ్గరగా చూస్తే తేడా ఉంది. కనుగుడ్డులో తెలుపు ఎక్కువ. కంటిపాపలు నియంత్రణ లేకుండా కదులుతున్నాయి.

ఒక డ్రింకు తీసుకొస్తానని ఇతడు చెప్పగానే, ‘సరే బాబు, నేను స్కాచ్‌ మనిషిని’ అన్నాడు రాబర్ట్‌. బాబు!

రాబర్ట్‌ తన వేళ్లతో సూట్‌కేసును తడుముకున్నాడు. దాన్ని నేను పైన నీ గదిలో పెట్టనా? అంది కథకుడి భార్య. ఏం ఫర్లేదు, నేను పైకి వెళ్లినప్పుడు అదీ వస్తుంది అన్నాడు రాబర్ట్‌. స్కాచ్‌లో చాలా తక్కువ నీళ్లు పోయమన్నాడు రాబర్ట్‌. దానికి ఐరిష్‌ నటుడు బారీ ఫిట్జ్‌గెరాల్డ్‌ కొటేషన్‌ ఒకటి చెప్పాడు. నీళ్లు తాగాలనుకున్నప్పుడు నీళ్లు తాగుతా, విస్కీ తాగాలనుకున్నప్పుడు విస్కీ తాగుతా. కథకుడి భార్య నవ్వింది. రాబర్ట్‌ తన గడ్డాన్ని చేత్తో లేపుకుని మళ్లీ వదిలేశాడు.

డ్రింక్సు తీసుకుంటూ ఇద్దరూ మాట్లాడుకుంటూ కూర్చున్నారు. రాబర్ట్‌ తన ప్రయాణం గురించి చెప్పాడు. వదులుతున్న పొగను చూడలేరు కాబట్టి, గుడ్డివాళ్లు స్మోక్‌ చేయరని కథకుడు ఎక్కడో విన్నాడు. కానీ రాబర్ట్‌ హాయిగా సిగరెట్లు ఊదాడు. 

తర్వాత డిన్నర్‌ కోసం టేబుల్‌ దగ్గర చేరారు. టేబుల్‌ మీద ఉన్న ప్రతి పదార్థాన్నీ ఇద్దరూ ఆవురావురుమని ఆరగించారు. మాంసం, బీన్సు, బటర్‌ బ్రెడ్, ఆలుగడ్డలు. తన పళ్లెంలో ఏది ఎక్కడ ఉందో ఇట్టే తెలుసుకున్నాడు రాబర్ట్‌. కత్తి ఫోర్కులు అవసరమైనప్పుడు సరిగ్గా వాడాడు. ఇంక మళ్లీ రేపు లేదన్నట్టుగా తిని తేన్చి ఇద్దరూ టేబుల్‌ వదిలేసి, మళ్లీ లివింగ్‌ రూములోకి వచ్చారు. రాబర్ట్, కథకుడి భార్య సోఫాలో కూర్చున్నారు. కుర్చీలో కథకుడు ఉన్నాడు. పదేళ్లలో జరిగిన విశేషాలు మాట్లాడుకోవడం మొదలుపెట్టారు.

నిద్ర ముంచుకొస్తుండగా, అన్ని జాగ్రత్తలూ చెప్పి కథకుడి భార్య పైన గదిలో పడుకోవడానికి వెళ్తుంది. వీళ్లిద్దరూ మాట్లాడుతూ టీవీ ఆన్‌ చేస్తారు. వాతావరణం, స్పోర్ట్స్‌ రౌండప్‌ లాంటి కార్యక్రమాలు ఏవో మారుతూ కెథెడ్రల్‌(పెద్ద చర్చి; బిషప్‌ నడిపేది) గురించి వస్తోంది. పోర్చుగల్‌లో ఉన్న కెథెడ్రల్స్‌కూ, ఇటలీ, ఫ్రాన్సుల్లో ఉన్నవాటికీ తేడా చెబుతూ, పోర్చుగల్‌లో ఉన్నవి నిర్మాణపరంగా అంత ఉన్నతమైనవి కావని దాని సారాంశం. 

ఈ సమయంలో కథకుడికి ఉన్నట్టుండి అనుమానం వస్తుంది. అసలు కెథెడ్రల్‌ అన్నప్పుడు, ఆ మాట అనగానే రాబర్ట్‌కు ఏం ఊహ కదలాడుతుంది? అదేంటో తెలుసా అసలు?

ఎవరో చెబుతుంటే విన్నాను, వందల మంది దానికోసం శ్రమిస్తారు, కొన్ని తరాలు పనిచేస్తాయి, విషాదం ఏమిటంటే పూర్తయిన నిర్మాణం చూసుకునేదాకా ఎవరూ బతకరు, మనకూ వాళ్లకూ తేడా ఏం లేదు కదా? అని బదులిస్తాడు రాబర్ట్‌. టీవీలో ఇప్పుడు జర్మనీలోని కెథెడ్రల్‌ గురించి చెబుతున్నారు. బాబూ, నాకు ఇంతే తెలుసు, నువ్వు చెబితే వినాలనుందని అంటాడు రాబర్ట్‌. కానీ ఎలా వర్ణించడం? చాలా పొడుగ్గా ఉంటాయి, పొడుగ్గా పొడుగ్గా, ఆకాశం తాకేట్టుగా, కొన్నిసార్లు రాయితో, కొన్నిసార్లు పాలరాయితో కడతారు, దాన్ని ఎలా బొమ్మ కట్టించాలో అర్థం కాక, సిగ్గుపడతాడు కథకుడు. 

అయితే, ఇద్దరం కలిసి బొమ్మ గీద్దామని సూచిస్తాడు రాబర్ట్‌. పరుగెత్తికెళ్లి పెన్నుకోసం వెతుకుతాడు. భార్య గదిలో పెన్నులు దొరుకుతాయి. తర్వాత దళసరి కాగితం కావాలి. ఎలా? కిచెన్‌లో అడుగున ఉల్లిగడ్డ పొట్టు ఉన్న ఒక బ్యాగు కనబడుతుంది. దాన్ని సరిచేసి టేబుల్‌ మీద పెడతాడు. ఈ లోపు పై గది నుంచి వచ్చిన భార్యకు ఏమీ అర్థం కాక, ఏం చేస్తున్నారని అడుగుతుంది. కెథెడ్రల్‌ గీస్తున్నామని చెబుతాడు రాబర్ట్‌. రాబర్ట్‌ చేతులను పట్టుకుని కథకుడు బొమ్మ గీయించడానికి ప్రయత్నిస్తాడు. ఆర్చులు, తలుపులు, అక్కడక్కడా జనం...

సరిగ్గా ఈ సమయంలో రాబర్ట్‌ ఒకసారి కళ్లు మూసుకొమ్మని కథకుడిని అడుగుతాడు. మూయాలి, తెరవొద్దు. కథకుడు మూసుకుంటాడు. ఇప్పుడు బొమ్మ గీద్దామంటాడు. రాబర్ట్‌ చేతులు కదిలిస్తూవుండగా కథకుడు చేతులు కదుపుతూవుంటాడు. గీయడం ఆగుతుంది. కథకుడు ఇంకా కళ్లు మూసుకునే ఉంటాడు. చూస్తున్నావా? అంటాడు రాబర్ట్‌.  కథకుడు ఇంకా కళ్లు తెరవడు. ఇంట్లోనే ఉన్నప్పటికీ, ఎందులోనూ లేనట్టుగా అనిపిస్తుంది. 


(సాక్షి సాహిత్యం; 24 డిసెంబర్‌ 2018)






 

Friday, October 18, 2024

ద థింగ్స్‌ దే క్యారీడ్‌


Tim O'Brien


టిమ్‌ ఓ’బ్రెయిన్‌ (జననం 1946) అమెరికన్‌ కథ ‘ద థింగ్స్‌ దే క్యారీడ్‌’ క్లుప్త సారాంశం ఇది. అమెరికా కథా సంకలనాల్లో ఎక్కువసార్లు చోటు చేసుకున్న కథగా దీనికి ప్రసిద్ధి. ఇదే పేరుతో రచయిత కథాసంకలనం 1990లో వచ్చింది. ఇవన్నీ వియత్నాం యుద్ధంలో పాల్గొన్న అమెరికా సైనికుడి అనుభవాల నేపథ్యంలో సాగుతాయి. ఆ యుద్ధంలో పనిచేసిన టిమ్‌ తన ఆత్మకథ ‘ఇఫ్‌ ఐ డై ఇన్‌ ఎ కంబాట్‌ జోన్‌’ రాశారు; ‘యుద్ధ వ్యతిరేక’ నవల ‘గోయింగ్‌ ఆఫ్టర్‌ క్యాసియాతో’ వెలువరించారు.

––––

మోస్తున్న యుద్ధం

 

కథ ప్రారంభమయ్యే సమయానికి– 

ఫస్ట్‌ లెఫ్ట్‌నెంట్‌ జిమ్మీ క్రాస్‌ వెంట మార్తా అనే అమ్మాయి రాసిన రెండు ఉత్తరాలున్నాయి. ఆమె న్యూజెర్సీలోని మౌంట్‌ సెబాస్టియన్‌ కాలేజీలో తన జూనియర్‌. అవేమీ ప్రేమలేఖలు కాదు, కానీ అయితే బాగుండునని తలపోస్తాడు జిమ్మీ. అందుకే వాటిని జాగ్రత్తగా ప్లాస్టిక్‌ కవర్లో పెట్టి తన వీపుబ్యాగులో దాచాడు. మధ్యాహ్నం తరువాత, ఆ రోజుటి ప్రయాణం ముగిశాక, కందకం తవ్వుకుని, చేతులు కడుక్కుని, ప్లాస్టిక్‌ కవర్‌ తెరిచి, కొనవేళ్లతో ఫొటోలను పట్టుకుంటాడు జిమ్మీ. ఆమెతో వైట్‌ మౌంటెయిన్స్‌లో ప్రయాణాలు చేసినట్టుగా ఊహించుకుంటాడు. ఒక్కోసారి ఆ లిఫాఫా అంచులను రుచి చూస్తాడు, ఆమె నాలుక అక్కడ ఆడించివుంటుందన్న ఎరుకతో. ఆమెను తను ఎంత ప్రేమిస్తున్నాడో ఆమె కూడా అంతే ప్రేమించాలని కోరుకుంటాడు. కానీ ఆ ఉత్తరాల్లో ఆమె ప్రేమ ఎంతటిదో అంచనాకి చిక్కదు. వాళ్ల రూమ్‌మేట్స్‌ గురించీ, పరీక్షల గురించీ అందంగా రాస్తుంది; వర్జీనియా వూల్ఫ్‌ పట్ల ఆరాధనను ప్రదర్శిస్తుంది; కానీ ఈ యుద్ధం గురించి ప్రస్తావించదు. ‘నువ్వు జాగ్రత్త జిమ్మీ’ అని మాత్రం రాస్తుంది. ఆ ఉత్తరాలు పది ఔన్సుల బరువుంటాయి. వాటిని ‘ప్రేమతో, మార్తా’ అని సంతకం చేస్తుంది. కానీ ‘ప్రేమతో’ అనేది సంతకానికి ముందు మాటవరుసకు తగిలిస్తుందా? చీకటి పడటంతో అతడు ఉత్తరాల్ని బ్యాగులో యధాస్థానంలో ఉంచి, మిగతా సైనికులతో పని చూసుకుని, స్థావరం చుట్టూ పరిశీలించి, మళ్లీ కందకం దగ్గరికి వచ్చి, రాత్రంతా మార్తా గురించే ఆలోచిస్తూ ఉంటాడు.

తర్వాత రచయిత సైనికులు తమవెంట మోసే ప్రతి వస్తువునూ, ప్రతి సూక్ష్మ వివరంతో, ముఖ్యంగా వాటి బరువుతో సహా వివరిస్తాడు.

వాళ్లు మోసే వస్తువులు చాలావరకు అవసరం నిర్దేశించినవి. అవసరాలు లేదా అవసరాల్లాంటి వాటిల్లో ఉన్నవి పి–38 క్యాన్‌ ఓపెనర్లు, చిన్న చాకులు, చేతి గడియారాలు, దోమల మందులు, సిగరెట్లు, ఉప్పు టాబ్లెట్లు, చిరుతిళ్లు, లైటర్లు, అగ్గిపెట్టెలు, కుట్టుదారాలు, వేతన సర్టిఫికెట్లు, సి–రేషన్లు(క్యాన్లలోని తిండి) మరియు రెండు మూడు బాటిళ్ల నీళ్లు. ఇవన్నీ కలిపి ఏడెనిమిది కిలోల బరువుంటాయి, ఒక్కో మనిషి అలవాట్లనూ అరిగించుకునే శక్తినీ బట్టి మారుతూ. భారీ మనిషి హెన్రీ డాబిన్స్‌ అదనపు రేషన్లను మోస్తాడు, ప్రత్యేకించి పీచ్‌ పళ్ల డబ్బాలంటే అతడికి ఇష్టం. పరిశుభ్రత మీద పట్టింపున్న డేవ్‌ జెన్సన్‌ టూత్‌బ్రష్, చిన్న హోటళ్లలో ఇచ్చే పరిమాణపు సబ్బుబిళ్లలు మోస్తాడు. ఏప్రిల్‌ మధ్యలో థాన్‌ ఖే గ్రామ పొలిమేరలో కాల్పుల్లో చనిపోయేదాకా భయస్థుడైన టెడ్‌ లావెండర్‌ నిద్రగోళీలను మోసేవాడు. అవసరార్థమూ, విధివిధానాల్లో భాగంగానూ అందరూ రెండున్నర కిలోలుండే స్టీలు హెల్మెట్లు ధరిస్తారు. యూనిఫామ్‌ ఉండనేవుంది. కాళ్లకు 0.95 కిలోల ఎత్తుబూట్లు ఉంటాయి. డేవ్‌ జెన్సన్‌ దగ్గర మూడు జతల సాక్సులు, కాళ్లు చెడిపోకుండా ముందుజాగ్రత్తగా రాసుకునే పౌడరు ఉంటాయి. కాల్చబడేదాకా టెడ్‌ లావెండర్‌ దగ్గర, అతడికి అత్యవసరమైన ఓ 200 గ్రాముల మాదకద్రవ్యం ఉండేది. నార్మన్‌ బౌకర్‌ డైరీ మోస్తాడు. ర్యాట్‌ కైలీ దగ్గర కామిక్‌ పుస్తకాలుంటాయి. భక్తి శ్రద్ధలున్న కియోవా దగ్గర తండ్రి బహూకరించిన కొత్త నిబంధన పుస్తకం ఉంది. అంతటా మందుపాతరలు ఉన్నందున స్టీలు జాకెట్లు వేసుకొమ్మని అవసరం శాసించింది. దీని బరువు 3 కిలోలు, కానీ ఎండగా ఉన్నరోజున మరింత బరువుగా తోస్తుంది. చనిపోవడం ఇట్టే జరిగే వీలున్నందున, త్వరగా అందేలా అందరూ తమ హెల్మెట్లలో బ్యాండేజీ ఉంచుకుంటారు. రాత్రుళ్లు మరీ చల్లగా ఉంటాయి కాబట్టి అందరూ ఆకుపచ్చ ప్లాస్టిక్‌ షీట్‌ ఉంచుకుంటారు; రెయిన్‌కోట్‌లా, పరుచుకునే పక్కలా, తాత్కాలిక టెంటులా కూడా వాడుకోవడానికి. ఓ కిలో బరువుంటుంది గానీ ప్రతి అంగుళం ఉపయోగకరం. ఉదాహరణకు ఏప్రిల్‌లో టెడ్‌ లావెండర్‌ కాల్చబడ్డాక అతడి షీట్‌లోనే అతణ్ని చుట్టి, కొనిపోవడానికి వచ్చిన చాపర్‌ దగ్గరకు మోసుకెళ్లారు.

జిమ్మీ క్రాస్‌ దగ్గరున్న రెండో ఫొటోల్లో ఒకదానిలో మార్తా ఇటుక గోడకు ఆనుకుని నిల్చుని ఉంది. రెండో ఫొటో కాలేజీ ఇయర్‌ బుక్‌లోంచి చించింది. వాలీబాల్‌ ఆడుతుండగా తీసిన ఆ ఫొటోలో ఆమె వైట్‌ జిమ్‌ షార్ట్స్‌ వేసుకుంది. కాళ్లు కనబడుతున్నాయి. ఇద్దరూ కలిసి సినిమాకు వెళ్లినరోజున ఎడమ కాలిని అతడు మృదువుగా తాకాడు, కానీ ఆమె చూసిన చూపు చేతిని వెనక్కి తీసుకునేలా చేసింది. కానీ ఆ స్పర్శ ఇంకా జ్ఞాపకం. 

సైనికులు మోసేవాటిల్లో కొన్ని వాళ్ల స్థాయితో ముడిపడినవి. చిన్న దళానికి నాయకుడిగా జిమ్మీ క్రాస్‌ కంపాస్, మ్యాపులు, కోడ్‌ బుక్స్, బైనాక్యులర్స్, 1.3 కిలోలుండే లోడ్‌ చేసిన .45 క్యాలిబర్‌ పిస్టల్‌ మోయవలసి ఉంటుంది. తన సైనికుల ప్రాణాల బాధ్యత కూడా అతడు మోస్తాడు. రేడియో టెలిఫోన్‌ ఆపరేటర్‌గా మిషెల్‌ శాండర్స్‌ బహుచక్కని పన్నెండు కిలోల పీఆర్‌సి–25 రేడియో మోస్తాడు. డాక్టరుగా ర్యాట్‌ కైలీ మార్ఫైన్, మలేరియా మాత్రలు, సర్జికల్‌ టేప్‌ లాంటి ఓ పదికిలోల అత్యవసర వస్తువులు మోస్తాడు. 

లోడ్‌ చేయకపోతే పది కిలోలుండే, కానీ ప్రతిసారీ లోడ్‌ చేసేవుంటుంది, ఎం–60 మిషన్‌ గన్‌ని భారీకాయుడు హెన్రీ డాబిన్స్‌ మోస్తాడు. అదనంగా ఐదారు కిలోల మందుగుండు అతడి ఛాతీకీ, భుజానికీ చుట్టివున్న బెల్టుల్లో ఉంటుంది. ఎక్కువమంది ఇరవై రౌండ్ల మ్యాగజీన్‌తో లోడ్‌ చేసిన 3.7 కిలోల ఎం–16 రైఫిళ్లు మోస్తారు. పరిస్థితిని బట్టి 12–20 మ్యాగజీన్లు వెంట ఉంచుకుంటారు. అదో 4–6 కిలోల బరువు. కొందరి దగ్గర లోడ్‌ చేయకపోతే రెండున్నర కిలోలుండే ఎం–79 గ్రెనేడ్‌ లాంచర్లు ఉంటాయి. తేలికైనదే, కానీ మందుగుండే బరువు. సాధారణ లోడ్‌ 25 రౌండ్లు. దాని బరువు 7 కిలోలు. టెడ్‌ లావెండర్‌ థాన్‌ ఖేలో చనిపోవడానికి ముందు 34 రౌండ్లు ఉంచుకున్నాడు. 9 కిలోల మందుగుండు, కవచం జాకెట్, హెల్మెట్, రేషన్లు, నీళ్ల సీసాలు, టాయ్‌లెట్‌ పేపర్, నిద్రగోళీలు, వీటన్నింటికి తోడు తెలియని భయం. ఇసుకబస్తా కూలినట్టు పడిపోయాడు. ఢాం. పడ్డాడు. 

లావెండర్‌ చనిపోవడానికి ముందు మార్తా దగ్గరి నుంచి జిమ్మీ క్రాస్‌ చిన్న గులకరాయి అందుకున్నాడు. నునుపైన తెల్లటి అండాకార రాయి. 25 గ్రాములుంటుంది. సముద్ర తీరంలో ఎత్తైన అల భూమిని తాకేచోట, రెండు కలుస్తూ విడిపోయే చోట, దొరికిందని రాసింది మార్తా. కలిసి విడిపోయే గుణం ఆమెను ఆకర్షించింది. కానీ దాని అర్థం ఏమిటి?

తర్వాత– థాన్‌ ఖే ప్రాంతంలో ఉన్న అన్ని సొరంగాలను కూల్చేయమని పైనుంచి ఉత్తర్వులు అందుతాయి. అయితే, ముందు వాటిని వెతకమని ఆదేశాలు జారీ అవుతాయి. ఆ ఇరుకైన పొడవాటి సొరంగాల్లోకి మనిషి దూరి వెతకాలి. ఒక్కోసారి అందులోనే పేలిపోవచ్చు, చిక్కుబడిపోతే అరిచినా ఎవరికీ వినబడకపోవచ్చు. ఎవరు వెళ్లాలి? అప్పుడు వాళ్లను వాళ్లు అంకెలు లెక్క పెట్టుకుంటారు. 17 నంబర్‌ వచ్చిన లీ స్ట్రంక్‌ వెళ్లాడు. ఎంతకీ బయటికి రాడు. అప్పుడు జిమ్మీ క్రాస్‌ వంగి పాక్కుంటూ అతడిని వెతుక్కుంటూ వెళ్తాడు. ఇంకెంత దూరం? ఉన్నట్టుండి  ఇది కుప్ప కూలితే? మార్తా గుర్తొస్తుంది. ఆమె ఊపిరితిత్తుల్లో నిద్రపోవాలని అనిపిస్తుంది. ఎట్టకేలకు జిమ్మీ క్రాస్, లీ స్ట్రంక్‌ క్షేమంగా బయటపడతారు.

ఏ ఊళ్లు ఎందుకు తగలబెడుతున్నారో, కుక్కలనూ కోళ్లనూ కూడా ఎందుకు కాల్చేస్తూ పోతున్నారో తెలియనంతగా వాళ్లు యుద్ధాన్ని మోస్తూ నడుస్తుంటారు. చచ్చిపోయేవాళ్ల ఉద్వేగాలనూ, ఒంటరితనాలనూ, సిగ్గుపడే జ్ఞాపకాలనూ, పిరికితనాన్నీ వాళ్లు మోస్తూవుంటారు. గాయపడిని సహచరులనూ, రోగాలనూ, నొప్పులనూ, పేలనూ, గజ్జితామరలనూ, తమ జీవితాలనూ వాళ్లు మోస్తూ సాగుతుంటారు. వియత్నామీస్‌– ఇంగ్లిష్‌ నిఘంటువులనూ, అక్కడి నేలల ఎర్రటి మట్టినీ, ఆకాశాన్నీ, అక్కడి మనుషుల ముఖాలనూ వాళ్లు మోస్తూ పోతుంటారు. అది యుద్ధం కాదు, గ్రామం నుంచి గ్రామానికీ, లక్ష్యం లేకుండా, గెలుపోటములు తేలకుండా సాగిస్తున్న దండయాత్ర.

టెడ్‌ లావెండర్‌ చనిపోయిన రోజునే, అతడిని తన షీట్‌లోనే చుట్టి విమానం ఎక్కించిన తర్వాత, తన కందకంలో కిందికి నక్కి, మార్తా ఉత్తరాలనూ, ఆ రెండు ఫొటోలనూ కాల్చేస్తాడు క్రాస్‌. ఆ రోజు వర్షం పడటం వల్ల ఆహారం వేడిచేసుకోవడానికి ఇచ్చే ఇంధనం క్యానును వాడి మంట వేస్తాడు. వేళ్ల చివర్లతో ఫొటోలు కాలేదాకా పట్టుకుంటాడు. ‘జిమ్మీ, నువ్వు జాగ్రత్త’. అందులో ప్రేమ లేదు, ఈ యుద్ధంలో ఆమె మునిగి లేదు. ప్రేమతో అని చేసిన సంతకం ప్రేమ కాదు. ఈ మోస్తున్న యుద్ధం, తను నడిపించాల్సిన మనుషులు మాత్రమే నిజం. ఎంతైనా అతడు సైనికుడు.


(సాక్షి సాహిత్యం; డిసెంబర్‌ 10, 2018)