ద గిఫ్ట్‌ ఆఫ్‌ మ్యాజీ

O.Henry

ఒ.హెన్రీ అన్న కలంపేరుతో కీర్తినొందిన కొసమెరుపు కథల మాస్టర్‌ విలియమ్‌ సిడ్నీ పోర్టర్‌ కథ ‘ద గిఫ్ట్‌ ఆఫ్‌ మ్యాజీ’ సారం ఇది. 1862లో జన్మించి 1910లో మరణించిన ఈ అమెరికన్‌ కథకుడి ‘ద లాస్ట్‌ లీఫ్‌’ కథ కూడా జగత్ప్రసిద్ధం.

–––––––

నువ్వే నాకు బహుమతి

 

ఒక డాలరు ఎనబై ఏడు సెంట్లు.

మొత్తం ఉన్నది అంతే. మాంసమో, మరోటో కొన్నప్పుడల్లా జాగ్రత్తగా మిగిల్చిన ఒక్కో సెంటు అది. మూడుసార్లు లెక్కించింది డెల్లా. ఒక డాలర్‌ ఎనబై ఏడు సెంట్లు. రేపే క్రిస్‌మస్‌! 

మంచం మీద పడి ఏడవటం తప్ప ఇంకేమీ చేయలేని పరిస్థితి. డెల్లా అదే చేసింది.

జేమ్స్‌ డిలింగ్‌హుమ్‌ యంగ్‌కు గతంలో వారానికి 30 డాలర్లు వచ్చేవి. ఇప్పుడు 20 డాలర్లే వస్తున్నప్పుడు ఆ పేరు మరీ పొడుగ్గా కనబడుతోంది. జేమ్స్‌ డి.యంగ్‌ అంటే చాలు. దాన్ని కూడా పొట్టి చేసి ‘జిమ్‌’ అని పిలుస్తుంది డెల్లా.

ఏడ్చిన తర్వాత ఆ శోకపు గుర్తులను ముఖం మీద తుడిచేసుకుంది. కిటికీ దగ్గర నిలబడి నిరాసక్తంగా బయటకు చూసింది. రేపే క్రిస్‌మస్‌ పండుగ. జిమ్‌ కోసం బహుమతి కొనడానికి ఆమె దగ్గర ఉన్నవల్లా 1.87 డాలర్లు మాత్రమే. నెలలుగా పోగేసినదానికి ఇదీ ఫలితం! ఇరవై డాలర్లతో వారంపాటు ఇల్లు గడపడం సాధ్యమా? అన్నీ ధరలు పెరిగిపోయే.

1.87 డాలర్లు మాత్రం ఉన్నాయి జిమ్‌కు బహుమతి కొనడానికి. తన జిమ్‌ కోసం. జిమ్‌కు తగ్గ బహుమతి ఇవ్వాలని గంటలు గంటలు ఆలోచించింది. కానీ ఏం లాభం?

గది కిటికీల మధ్య ఒక సన్నటి అద్దం ఉంది. దాన్లో మొత్తం మనిషి ఒకేసారి కనబడటం కష్టం. మొత్తం కనబడాలంటే కొంత నైపుణ్యం ఉండాలి. డెల్లా లాంటి నాజూకు అమ్మాయి ఆ కళలో నిష్ణాతురాలైంది. కిటికీ దగ్గర నుంచి వచ్చి అద్దం ముందు నిలబడింది. ఆమె కళ్లు కాంతిమంతంగా మెరుస్తున్నాయి. కానీ ముఖం వివర్ణమైంది. తన జుట్టును మొత్తంగా కిందికి వదిలేసింది.

డెల్లా, జిమ్‌ దంపతులు రెండు విషయాలకు గర్వపడతారు. ఒకటి జిమ్‌ బంగారపు వాచీ. అది వాళ్ల నాన్న నుంచి అతడికి వచ్చింది. అంతకు చాలా ఏళ్ల క్రితం వాళ్ల తాతది. ఏ రాజు దగ్గర కూడా అలాంటి వాచీ ఉండివుండదు. ఇక వాళ్లు గొప్పగా భావించే రెండో విషయం, డెల్లా జుట్టు. ఆ జుట్టు ఏ రాణి దగ్గర ఉన్న వజ్రాభరణాల కన్నా కూడా అందమైనది. 

డెల్లా వదిలిన జుట్టు చూడ్డానికి గోధుమరంగు నీటిప్రవాహంలా మెరుస్తోంది. ఆమె మోకాళ్ల దగ్గరకు వచ్చింది. అదే ఆమెను దుస్తుల్లాగా కప్పింది. దాన్ని మళ్లీ త్వరగా ముడేసుకుంది. ముడేసుకున్నాక ఒక్క క్షణం అలా నిస్తేజంగా నిలుచుంది. రెండు కన్నీటి చుక్కలు ఆమె చెంపల మీదుగా జారిపోయినై.

తన పాత బ్రౌన్‌ కోటు వేసుకుని, పాత బ్రౌన్‌ టోపీ పెట్టుకుని వీధిలోకి వచ్చింది. నడుస్తూ ఒక బోర్డు ఉన్న చోట ఆగింది. ‘మిసీజ్‌ సోఫ్రోనీ. అన్ని రకములైన జుట్టు సరుకులు’.

రెండో అంతస్థు వరకు ఆగకుండా పరుగెత్తి, అలుపు తీర్చుకోవడానికి ఆగింది డెల్లా. తెల్లగా భారీగా వున్న మిసీజ్‌ సోఫ్రోనీ నిరాసక్తగా చూసింది డెల్లా వంక.

‘మీరు నా జుట్టు కొంటారా?’ అడిగింది డెల్లా.

‘నేను ఉన్నదే అందుకు’ అంది సోఫ్రోనీ. ‘నీ టోపీ తీసేయ్‌; జుట్టు చూడాలి’.

మరోసారి గోధుమవర్ణపు నీటిప్రవాహం కిందకు జారింది. జుట్టు బరువును అంచనా వేస్తున్నట్టుగా ఎత్తి, ‘ఇరవై డాలర్లు’ అంది సోఫ్రోనీ.

‘త్వరగా ఇవ్వండి’ 

మరి రెండు గంటల పాటు డెల్లా నగరంలోని ఒక దుకాణం నుంచి మరో దుకాణానికి పరుగెత్తంది, జిమ్‌కు తగిన బహుమతి వెతకడం కోసం. అన్ని దుకాణాలు గాలించిన తర్వాత ఎట్టకేలకు దొరికింది. అది కచ్చితంగా జిమ్‌ కోసమే తయారైవుండాలి. అదొక బంగారు వాచీ గొలుసు. నిరాడంబరంగా ఉంది. దాని గొప్పతనం అంతా దానికోసం వాడిన మెటీరియల్‌లో ఉంది. ఒకటేదైనా సరళంగా, నిరాడంబరంగా ఉందంటే అది విలువైనదని అర్థం చేసుకోవచ్చు. మంచి వస్తువులన్నీ అలాగే వుంటాయి. జిమ్‌ వాచీకి ఈ గొలుసు సరిగ్గా నప్పుతుంది. దానికోసం 21 డాలర్లు చెల్లించింది. దాన్ని తీసుకుని చేతిలో మిగిలిన ఎనబై ఏడు సెంట్లతో ఇంటికి వేగంగా నడిచింది.

ఇక ఈ గొలుసు గనకవుంటే జిమ్‌ తన వాచీని ఎప్పుడైనా ఎక్కడైనా చూసుకోవచ్చు. అంత మంచి వాచీకి తగిన పట్టీ లేదు. అందువల్ల జిమ్‌ ఎవరి సమక్షంలోనైనా దాన్ని బయటకు తీసి టైమ్‌ చూసుకోవడానికి ఇబ్బంది పడేవాడు. ఇప్పుడిక ఆ బాధ లేదు.

ఇంటికి వచ్చిన డెల్లా మనసు కాస్త కుదుట పడింది. ఇప్పుడు మరింత యుక్తిగా ఆలోచించి, కత్తిరించినది పోగా మిగిలిన జట్టును తన ముఖానికి నప్పేలా దువ్వింది. నలబై నిమిషాల తర్వాత ముఖం చూడబుద్ధేసేలా తయారైంది. పాఠశాల పిల్లాడిలాగా కనబడుతోంది. అద్దంలో తనను తాను చాలాసేపు అలాగే చూసుకుంది. ‘జిమ్‌ గనక నన్ను చంపకపోతే’ తనులో తాను అనుకుంది డెల్లా. ‘రెండోసారి నన్ను చూసినప్పుడు, డబ్బుల కోసం ఆడిపాడే అమ్మాయిలా ఉన్నాననుకుంటాడు. కానీ ఏం చేయగలను నేను? ఉన్న ఒక డాలర్‌ ఎనబై ఏడు సెంట్లతో.’

ఏడు వరకు డిన్నర్‌ రెడీ చేసింది. జిమ్‌ ఏ రోజూ ఆలస్యంగా రాడు. వాచీ గొలుసును చేతిలో పట్టుకుని జిమ్‌ వచ్చే తలుపు దగ్గర కూర్చుంది. అతడి అడుగుల శబ్దం వినపడగానే ఆమె ముఖం పాలిపోయింది. ‘దేవుడా, ఆయన నేను ఇప్పుడు కూడా అందంగా ఉన్నాననుకునేట్టు చేయి’ అని లోలోపల ప్రార్థించింది.

గుమ్మంలోంచి జిమ్‌ ఇంట్లోకి వచ్చాడు. డెల్లాను వింతగా చూశాడు. అతడి ముఖం అభావంగా ఉంది. డెల్లాకు దాన్ని చదవడం సాధ్యం కాక, భయపడింది.

‘జిమ్, డియర్‌’ అంటూ ఏడ్వడం మొదలుపెట్టింది. ‘నన్ను అలా చూడకు. నేను జుట్టును అమ్మేశాను. నీకు బహుమతి ఇవ్వకుండా ఈ క్రిస్‌మస్‌ గడపడం నా వల్లకాలేదు. నా జుట్టు త్వరగానే పెరుగుతుంది. నువ్వు పట్టించుకోవుకదా? మనం సంతోషంగా ఉందాం. నీ కోసం ఏం తెచ్చానో చూడు’.

‘నువ్వు జట్టు కత్తిరించావా?’ నెమ్మదిగా అడిగాడు జిమ్‌. జరిగినది అర్థం చేసుకోవడానికి అతడు శ్రమపడ్డాడు.

‘కట్‌ చేసి అమ్మశాను’ చెప్పింది డెల్లా. ‘ఇప్పుడు నేను నచ్చడం లేదా? జుట్టు లేకపోయినా నేను నీ పాత డెల్లానే’.

జిమ్‌ ఊరడిస్తున్నట్టుగా ఆమె చుట్టూ చేతులు వేశాడు. పది సెకన్ల తర్వాత తన కోటు జేబులోంచి కాగితంలో చుట్టివున్నదాన్ని టేబుల్‌ మీద పెట్టాడు. ‘నీ జుట్టు పోయినంత మాత్రాన నీ మీద నా ప్రేమ ఏమీ తగ్గదు డెల్‌. కానీ నువ్వు ఆ కాగితం తెరిచి చూస్తేగానీ నా బాధేమిటో నీకు అర్థం కాదు’.

ఆ కాగితం విప్పుతూనే డెల్లా సంతోషంతో అరిచింది. ‘ఓ ఓ’. వెంటనే ఆ సంతోషం కన్నీళ్లుగా కరిగిపోయింది. అందమైన దువ్వెనలు! వాటికి నగలు పొదిగివున్నాయి. డెల్లా అందమైన జుట్టుకు బాగుంటాయని తెచ్చాడు. ఆమె వాటినో షాపులో చూసి ఇష్టపడింది. అవి ఖరీదైనవైనా తన సొంతం అవుతాయన్నంత విశ్వాసంతో చూసింది. అవి వచ్చేసరికి ఆమెకు జుట్టు లేకుండా పోయింది.

ఇంకా జిమ్‌ తన బహుమతి ఏమిటో చూడలేదు. డెల్లా చేతిలో ఉన్న ఆ బంగారు గొలుసు ఆమె చేతిలా మెరుస్తోంది. ‘బాగుందా జిమ్‌? దీనికోసం నగరమంతా గాలించాను. నీ వాచీ ఇవ్వు’.

జిమ్‌ కూర్చుని నవ్వాడు. 

‘డెల్లా, మన క్రిస్‌మస్‌ బహుమతుల్ని కాసేపు పక్కన పెడదాం. ఆ దువ్వెనలు కొనడానికి నేను వాచీని అమ్మేశాను. మనం డిన్నర్‌ చేయడం మంచిదేమో’.

భూమ్మీద ఎందరో బహుమతులు ఇచ్చుకుంటారు. కానీ ఈ యువదంపతులు ఒకరిమీద ఒకరికి గల అపారమైన ప్రేమతో ఇచ్చుకున్న బహుమతులు ఎంత గొప్పవి!

(సాక్షి సాహిత్యం; 22 జనవరి 2018) 

 

ఎ లిటిల్‌ క్లౌడ్‌

James Joyce

జేమ్స్‌ జాయ్స్‌ (1882–1941) ‘ఎ లిటిల్‌ క్లౌడ్‌’ కథాసారం ఇది. ఐరిష్‌ కథకుడు, కవి, నవలాకారుడు జాయ్స్‌. ‘యులసిస్‌’ ఆయన ప్రసిద్ధ నవల. అత్యున్నత స్థాయిలో  చైతన్య స్రవంతి శైలి కనబరిచిన రచన. ‘డబ్లినర్స్‌’ ఆయన కథా సంకలనం.

 ----------------

ఎ లిటిల్‌ క్లౌడ్‌

ఎనిమిదేళ్ల కింద గాలాహర్‌ ఇంత స్థాయికి ఎదుగుతాడని చాండ్లర్‌ ఊహించలేదు. అలాంటి స్నేహితుడు ఉండటం మాటలు కాదు. లంచ్‌ టైమ్‌ నుంచే చాండ్లర్‌ ఆలోచనలు గాలాహర్‌ చుట్టూ, గాలాహర్‌ నివసిస్తున్న లండన్‌ చుట్టూ తిరుగుతున్నాయి. 

తను పనిచేస్తున్న కింగ్స్‌ ఇన్స్‌లోని డెస్క్‌ దగ్గర కూర్చుని, ఈ ఎనిమిదేళ్లు తెచ్చిన మార్పు గురించి ఆలోచిస్తున్నాడు చాండ్లర్‌. తన స్నేహితుడికి సరైన అవసరాలే తీరేవి కావు. అలాంటిది ఇప్పుడు లండన్‌ పత్రికారంగంలో ఓ వెలుగు వెలుగుతున్నాడు. విసుగెత్తించే రాత నుంచి దృష్టి మరల్చుకోవడానికి కిటికీలోంచి కిందకు చూశాడు.

ఉడిగిపోయిన ముసలాళ్లు, అరుస్తున్న పిల్లలు అతడిని జీవితం గురించి ఆలోచింపజేసి బాధపెట్టాయి. జీవితం గురించి ఎప్పుడు ఆలోచించినా అతడికి బాధ కలుగుతుంది.  అవ్యక్త దుఃఖమేదో చుట్టుముట్టింది. భాగ్యానికి వ్యతిరేకంగా ఎంత పోరాడితే ఏం లాభం?

ఇంటి షెల్ఫుల్లో ఉన్న కవిత్వ పుస్తకాలు గుర్తొచ్చాయి. వాటిని తన బ్రహ్మచారి దినాల్లో కొన్నాడు. చాలా సాయంత్రాలు అందులోంచి ఒక పుస్తకం తీసి తన భార్యకు చదివి వినిపిద్దామన్న ఉబలాటం పుట్టేది. కానీ ఏదో సిగ్గు అడ్డు వచ్చి పుస్తకాలు అలాగే ఉండిపోయేవి. 

టైమ్‌ అవగానే ఏమాత్రం ఆలస్యం చేయకుండా డెస్క్‌లోంచి లేచి బయటకు వచ్చేశాడు. హెన్రియెటా వీధి మురికి మనుషుల్ని దాటేసి, కులీనులు డంబాలు కొట్టే డబ్లిన్‌ వీధుల గుండా నడవడం మొదలుపెట్టాడు.

కార్లెస్‌కు అతడు ఎప్పుడూ వెళ్లలేదు. కానీ దానికున్న పేరు తెలుసు. థియేటర్‌కు వెళ్లిన వాళ్లు ఇక్కడ నత్తగుల్లలు తింటారు, మద్యం సేవిస్తారు. అక్కడ వెయిటర్లు ఫ్రెంచ్, జర్మన్‌ మాట్లాడుతారని విన్నాడు. ఖరీదైన వస్త్రాలు ధరించిన మహిళలు, విలాస పురుషులు తోడురాగా క్యాబుల్లోంచి దిగి వేగంగా నడుస్తున్నారు.

కాపెల్‌ వీధి వైపు మలిగాడు. లండన్‌ పత్రికారంగంలో ఇగ్నేషస్‌ గాలాహర్‌! ఎనిమిదేళ్ల కింద ఇది సాధ్యమని ఎవరు అనుకున్నారు? కానీ తన మిత్రుడి భవిష్యత్‌ గొప్పతనానికి సంకేతాలు అప్పుడే కనబడ్డాయి. కాకపోతే అతడికి పద్ధతీ పాడూ ఉండేది కాదు. పోకిరిరాయుళ్లతో తిరిగేవాడు. ఉదారంగా తాగేవాడు. అన్ని చోట్లా అప్పులు చేసేవాడు. కానీ అతడిలో ఉన్న ప్రతిభను మాత్రం ఎవరూ కాదనలేరు. అతడు అప్పు అడిగినా చేయి చాచినట్టు ఉండేది కాదు.

చాండ్లర్‌ తన వేగం పెంచాడు. జీవితంలో మొదటిసారి తను దాటుతున్న మనుషులకన్నా తాను ఉన్నతుడినన్న భావం కలిగింది. సొగసు లేని కాపెల్‌ వీధి పట్ల అతడి మనసు ఎదురు తిరిగింది. నువ్వు సక్సెస్‌ కావాలంటే బయటికి వెళ్లాలి. ఈ డబ్లిన్‌లో ఉండి నువ్వేమీ చేయలేవు. గ్రాటెన్‌ వంతెన దాటుతుండగా కింద పారుతున్న నదిని చూశాడు. రేవులో ఉన్న గుడిసెల్లాంటి ఇళ్ల పట్ల జాలి కలిగింది. మనుషులంతా గుంపుగా పోగైన దేశ దిమ్మరుల్లా కనబడ్డారు. వారి మురికి కోట్లు, మూర్ఛిల్లజేసే సూర్యాస్తమయం, మెలకువకు వీడ్కోలు పలికే చల్లటి రాతిరి గాలి... ఈ భావాన్నంతా ఒక కవితగా మలవగలనా అని ఆలోచించాడు. గాలాహర్‌ దాన్ని ఏదైనా లండన్‌ పత్రికలో ప్రచురణ అయ్యేలా చూడొచ్చు. నిజంగా తాను సిసలైనది రాయగలడా?

తన మనోవీధిలో చిన్న కాంతిపుంజం కదలాడింది. తన వయసు మరీ పెద్దదేం కాదు– ముప్పై రెండు. ఎన్నో భావాల్ని తను వ్యక్తం చేయాలనుకుంటాడు. నిజంగా తనకో కవి హృదయం ఉన్నదా? నిజంగా ఇవన్నీ కవితలుగా వ్యక్తం చేయగలిగితే పాఠకులు పట్టించుకుంటారు. మరీ అంత జనాదరణ పొందలేకపోవచ్చు. కానీ కొంతమంది సహృదయ పాఠకులను చేరగలడు. విమర్శకుల నుంచి రాబోయే గమనింపు వాక్యాలు కూడా అతడు ఊహించాడు. ‘శ్రీ చాండ్లర్‌కు సరళ సుందరమైన కవిత్వం వరంలా అబ్బింది’. కాకపోతే ఒకటే బాధ. తన పేరు ఎంతమాత్రమూ ఇక ఐరిష్‌గా ధ్వనించదు. అమ్మ పేరును తన పేరులో కలుపుకోవాలి. థామస్‌ మెలోన్‌ చాండ్లర్‌ లేదా టి.మెలోన్‌ చాండ్లర్‌. దీని గురించి గాలాహర్‌తో మాట్లాడాలి.

కార్లెస్‌ను సమీపించగానే మళ్లీ ఆందోళన అతడిని ఆక్రమించింది. తలుపు తెరిచేముందు ఒక క్షణం నిలిచి, ఎట్టకేలకు లోనికి ప్రవేశించాడు. బారులోని కాంతి, శబ్దం అతణ్ని ద్వారంలోనే కుదిపేశాయి. అందరూ తననే కుతూహలంతో గమనిస్తున్నట్టుగా భావించుకున్నాడు. అదిగో కౌంటర్‌కు ఒరిగి కూర్చుని... ఇగ్నేషస్‌ గాలాహర్‌!

‘హలో, టామీ, పాత హీరో, నువ్విక్కడ! ఏం తీసుకుంటావ్‌? దేవుడా, ఎట్లా పెద్దోళ్లమైపోతున్నాం!’ 

విస్కీ ఆర్డర్‌ చేశాడు గాలాహర్‌. అతడు సోడా పోసుకోలేదు. చాండ్లర్‌ మాత్రం పలుచగా తాగుతానన్నాడు. ఎప్పుడూ పరుగులు పెట్టాల్సిన పత్రికోద్యోగం గురించి మాట్లాడాడు గాలాహర్‌. మురికి డబ్లిన్‌లో అడుగుపెట్టాక చాలా విశ్రాంతిగా ఉందన్నాడు. పాత స్నేహితులను గుర్తు చేసుకున్నారు. 

‘టామీ, నువ్వు ఇంత కూడా మారలేదు. ఆదివారం ఉదయాల్లో నాకు లెక్చర్లు ఇచ్చే అదే గంభీరమైన మనిషివి. నువ్వు ప్రపంచాన్ని ఏదో చేయాలనుకునేవాడివి. ఎక్కడికీ పోలేదా కనీసం యాత్రకైనా?’

‘ఐల్‌ ఆఫ్‌ మేన్‌(ఐర్లాండ్‌ పక్కని చిన్న ద్వీపం)కు పోయాను,’ చెప్పాడు చాండ్లర్‌. గాలాహర్‌ నవ్వాడు. ‘లండన్‌ వెళ్లు లేదా పారిస్‌. పారిస్‌ బాగుంటుంది.’

‘నువ్వు పారిస్‌ చూశావా?’

పారిస్‌ లాంటి నగరం మరోటి లేదనీ, అందం కన్నా అక్కడి జీవితం ఆకర్షిస్తుందనీ ఊరించాడు గాలాహర్‌. ఐరిష్‌ వాళ్లంటే ఫ్రెంచ్‌వాళ్లకు పిచ్చి, తాను ఐరిష్‌ అని తెలిసి దాదాపు తినేయబోయారని చెప్పాడు. పారిస్‌ అమ్మాయిలు ఉంటారు...!

బార్‌మాన్‌ చూపును తనవైపు తిప్పుకోవడానికి కొంచెం తిప్పలు పడి, డ్రింక్‌ ఆర్డర్‌ చేశాడు చాండ్లర్‌. గాలాహర్‌ యాస, అతడు తన గురించి వ్యక్తం చేసుకుంటున్న తీరు చాండ్లర్‌కు అంతగా నచ్చలేదు. లండన్‌ అలా మార్చేస్తుందేమో! కానీ గాలాహర్‌ ప్రపంచాన్ని చూశాడు. చాండ్లర్‌లో అసూయ జనించింది.

గాలాహర్‌ తన సిగార్‌ కేసులోంచి సిగార్లు బయటికి తీశాడు. ఇద్దరూ మౌనంగా కాల్చారు. తర్వాత పై స్థాయి ఇంగ్లీషు సమాజంలోని చాలా రహస్యాలు పంచుకున్నాడు గాలాహర్‌. ఎవరినీ వదలిపెట్టలేదు. ‘అన్నట్టూ హోగన్‌ చెప్పాడు,  నువ్వు దాంపత్య సౌఖ్యాన్ని రుచి చూశావట, రెండేళ్ల కింద, నిజమేనా?’

చాండ్లర్‌ సిగ్గుతో నవ్వాడు. అప్పుడు చిరునామా తెలియలేదనీ, ఇప్పటికైనా మించిపోలేదని భావిస్తూ శుభాకాంక్షలు అందించాడు గాలాహర్‌. ‘నీకు ఎల్లవేళలా సంతోషం, కట్టలకొద్దీ డబ్బులు, నేను కాల్చేదాకా రాని చావును కోరుకుంటున్నా’.

పిల్లల గురించి అడిగాడు గాలాహర్‌. 

‘ఒకరు’. 

‘కొడుకు? కూతురు?’ 

‘బాబు’

వెళ్లేలేపు తమ ఇంటికి ఓసారి రావాలనీ, తన భార్య సంతోషిస్తుందనీ ఆహ్వానించాడు చాండ్లర్‌. ‘మనం ముందే కలవలేకపోయాం. రేపు రాత్రే నేను వెళ్లాల్సివుం’దని క్షమాపణ కోరాడు గాలాహర్‌. 

‘పోనీ ఈ రాత్రికి’

ఈ రాత్రి ఇంకొకరిని కలవాల్సివుందని బదులిచ్చాడు. వచ్చే సంవత్సరం కచ్చితంగా వస్తానని హామీ ఇచ్చాడు. ‘సంతోషం వాయిదా పడుతుందంతే’.

తన బంగారు వాచీని తీసి టైమ్‌ చూసుకున్నాడు గాలాహర్‌.

చివరి రౌండు డ్రింక్స్‌ తాగడం పూర్తయింది. మూడు పెగ్గులు, స్ట్రాంగ్‌ సిగార్‌ మితంగా తాగే చాండ్లర్‌ తలకు బాగా ఎక్కాయి. తన జీవితానికీ తన స్నేహితుడి జీవితానికీ మధ్య వున్న భేదం స్పష్టంగా అర్థమవసాగింది. పుట్టుకలోనూ చదువులోనూ గాలాహర్‌ తనకు సాటిరాడు. ఇది ఏ విధంగానూ న్యాయంగా కనబడలేదు. అన్నింటికీ జంకే తన స్వభావమే దీనికి కారణం. తన ఆహ్వానాన్ని గాలాహర్‌ తిరస్కరించడం ఎత్తినట్టుగా కనబడింది.

‘ఎవరికి తెలుసు? వచ్చే సంవత్సరం నువ్వు ఇక్కడికి వచ్చేసరికల్లా మిస్టర్‌ అండ్‌ మిసెస్‌ ఇగ్నేషస్‌ గాలాహర్‌కు నేను శుభాకాంక్షలు చెబుతానేమో.’

గాలాహర్‌ ఖండించాడు. దానికంటే ముందు లోకాన్ని చూడాలని వుందన్నాడు. ఒకవేళ చేసుకున్నా డబ్బు బలిసిన అమ్మాయిని చేసుకుంటానన్నాడు. ‘వందలు వేల జర్మన్లు, యూదులు డబ్బుతో కుళ్లిపోతున్నారు. చూడు నా ఎత్తులు ఎలా వేస్తానో’.

’ ’ ’

బాబును ఎత్తుకునివున్నాడు చాండ్లర్‌. డబ్బులు మిగుల్చుకోవడానికి వాళ్లు పనిమనిషిని పెట్టుకోలేదు. పొద్దున కాసేపు ఆనీ చిన్న చెల్లెలు మోనికా వచ్చి ఇంటిపనుల్లో సాయం చేసి వెళ్తుంటుంది. పావు తక్కువ తొమ్మిదయింది. ఇంటికి ఆలస్యంగా రావడమే కాకుండా ఆనీ తెమ్మన్న కాఫీపొడిని మరిచిపోయి వచ్చాడు చాండ్లర్‌. అందుకే అతడు అడిగినవాటికి పొడిగా జవాబిచ్చింది. పడుకుంటున్న బాబును అతడి చేతుల్లో పెట్టి మళ్లీ షాపులు మూసేస్తారేమోనని తనే కాఫీ పొడి, చక్కెర తేవడానికి బయటికి వెళ్లింది. ‘ఇదిగో, వాడిని నిద్రలేపకు’.

ఫ్రేములో ఉన్న ఆనీ ఫొటో చూశాడు చాండ్లర్‌. ఆమె వేసుకున్న బ్లూ సమ్మర్‌ బ్లౌజ్‌ కొనడానికి తను ఎలా హడావుడి పడిందీ, అంత ఖరీదైనది ఎందుకని ముందు అని తర్వాత ఎలా వేసుకుని మురిసిపోయిందీ అంతా గుర్తొచ్చింది. హ్మ్‌! ఆమె కళ్లవైపు చూశాడు. స్నేహంగా కనబడలేదు. గాలాహర్‌ చెప్పిన ధనిక యూదుల గురించి ఆలోచించాడు. ఈ కళ్లను ఎందుకు తాను పెళ్లాడాడు! ఇంటికోసం అద్దె పద్ధతిలో తెచ్చిన అందమైన ఫర్నిచర్‌లో కూడా ఏదో అల్పత్వం కనబడింది. ఈ చిన్న ఇంట్లోంచి బయటపడే మార్గం లేదా? గాలాహర్‌లాగా ధైర్యంగా బతక ప్రయత్నించడానికి మరీ ఆలస్యమైందా? తాను లండన్‌ వెళ్లగలడా? ఒక పుస్తకం రాయగలిగితే ఏదైనా ద్వారం తెరుచుకుంటుందేమో!

టేబుల్‌ మీద పెట్టివున్న బైరన్‌ పొయెట్రీ తీసి చదవడానికి ప్రయత్నించాడు. తాను అలా రాయగలడా? గ్రాటన్‌ వంతెన దాటుతుండగా కలిగిన సంవేదన లాంటిది...

పిల్లాడు నిద్ర లేచి ఏడవటం ప్రారంభించాడు. వాడిని ఊరడిస్తూనే చదవబోయాడు. సాధ్యం కాలేదు. తాను చదవలేడు. ఏమీ చేయలేడు. వ్యర్థం, వ్యర్థం! పిల్లాడు అలాగే ఏడుస్తున్నాడు. ‘నోర్ముయ్‌’ అని అరిచాడు. వాడు ఒకసారి ఆగి, అంతకంటే గట్టిగా మొదలెట్టాడు. శ్వాస ఆగిపోతుందా? ఊరుకోబెట్టడం తన వల్ల కావడం లేదు. 

తలుపు తెరుచుకుని ఆనీ పరుగెత్తుకుంటూ వచ్చింది, ‘ఏమైంది? ఏమైంది? ఏం చేశావ్‌ వాణ్ని?’ పార్సిల్‌ను కింద పెట్టి భర్త చేతిలోంచి కొడుకును తీసుకుంది. తల్లి మాట వినగానే పిల్లాడు మరింత గట్టిగా ఏడ్చాడు.

‘నేనేం చేయలేదు ఆనీ... వాడే ఏడుస్తున్నాడు... నేనేం చేయలేదు... నేను నేను...’

‘ఓ చిన్ని తండ్రీ. భయపడ్డావా? ఉల్లలలలలలల.. నా బుజ్జి గొర్రెపిల్ల’

చాండ్లర్‌ చెంపలు సిగ్గుతో ఎర్రబారాయి. పిల్లాడి ఏడుపు క్రమంగా నెమ్మదించింది. చాండ్లర్‌ కళ్లలోంచి పశ్చాత్తాపపు కన్నీళ్లు కారాయి.

(Sakshi Sahityam, 2-7-2018)

కన్నడ వచనాలు

ప్రపంచ వచనాలు

‘పాప పుణ్యాలనేటటువంటివి/ మీ చేతుల్లో ఉన్నవి/ అయ్యా అంటే స్వర్గం/ ఒరే అంటే నరకం/ కూడల సంగమదేవా!’ ఇది బసవన్న చెప్పిన ఎన్నో వచనాల్లో ఒకటి. కన్నడిగుల విశిష్ట సారస్వతం వారి ‘వచనాలు’. కన్నడ ఉపనిషత్తులుగా ఇవి కీర్తినొందాయి. వీరశైవ భావధార ఉధృతంగా ప్రవహించిన పన్నెండో శతాబ్దంలో ఇవి వెలువడ్డాయి. ఈ వచనకారులు ఒక్కరు కాదు, లెక్కకు మిక్కిలి. ‘పారేనదికి/ ఒళ్లంతా కాళ్లు/ మండే నిప్పుకి/ ఒళ్లంతా నోళ్లు/ వీచే గాలికి/ ఒళ్లంతా చేతులు/ గుహేశ్వరా/ నీ వాళ్లకి/ ప్రతి అంగం లింగమే’ అన్నాడు అల్లమ ప్రభు. ఛందస్సును అనుసరించకుండా, పాండిత్య ప్రకర్ష లేకుండా, సరళంగా, భావ ప్రధానంగా రాసిన ఈ వచనాలు అందులోని పదాల తూగు వల్ల ఒక లయను కలిగివుంటాయి. కొంతమంది శాస్త్రీయ సంగీత గాయకులు వీటిని ఆలపించడం కద్దు. మానవత్వాన్నీ, కాయక ధర్మాన్నీ ఈ వచనాలు చాటిచెప్పాయి. కులాల మధ్య, స్త్రీ పురుషుల మధ్య తేడాలను నిరసించాయి. జంగముడు ఏ కులానికి, ఏ వృత్తికి చెందినవాడైనప్పటికీ శివునిలా పూజనీయుడే; సహపంక్తి భోజనాదులకు అర్హుడే. ఈ విశాల దృక్పథంతో చెప్పినందువల్లే వచనాలు భక్తేతరుల ఆదరణనూ చూరగొన్నాయి. వీరశైవ భక్తులను శరణులు అన్నారు కాబట్టి, వాళ్లు రాసింది శరణ సాహిత్యం అయ్యింది. ఈ సాహిత్యాన్ని మరింతగా ప్రపంచానికి చేరువ చేసే ప్రయత్నాలను బెంగళూరులోని ‘బసవ సమితి’ చేస్తోంది. 173 మంది వచనకారుల ఎంపిక చేసిన 2,500 వచనాలను వివిధ విశ్వవిద్యాలయాల భాగస్వామ్యంతో భిన్న భాషల్లోకి అనువదింపజేస్తోంది. ఇప్పటికే అరబ్బీ, పర్శియన్‌ లాంటి సుమారు 30 జాతీయ, అంతర్జాతీయ భాషల్లోకి అనువాదమైన వీటిని 2025 జనవరి కల్లా స్పానిష్, జర్మన్, జపనీస్, చైనీస్, ఫ్రెంచ్, నేపాలీల్లోకి తెచ్చే ప్రయత్నాల్లో ఉంది.

పన్నెండో శతాబ్దంలో కళ్యాణకటకము నేలిన బిజ్జలుని కొలువులో బసవేశ్వరుడు మంత్రిగా పనిచేశాడు. వీరశైవ మతానికి ఎనలేని ప్రాబల్యాన్ని కల్పించాడు. బసవడు ఎంతటి కవియో అంతటి తాత్వికుడు. ‘ఉన్నవాళ్లు/ గుళ్లు గోపురాలు కట్టిస్తారు/ లేనివాణ్ణి/ నేనేమి చెయ్యాలి?/ కా కాళ్ళే స్తంభాలు/ కాయమే కోవెల/ శిరసే బంగారు శిఖరం/ కూడల సంగమదేవా! విను/ చెడితే స్థావరం చెడుతుంది గాని/ జంగమం చెక్కుచెదరదు’ అన్నాడు. బసవన్న స్థాపించిన ఆధ్యాత్మిక సంఘం ‘అనుభవ మంటపం’. దానికి వేదిక ఆయన ఇల్లే. దీనికి అధ్యక్షుడు అల్లమ ప్రభు. అధ్యక్ష సింహాసనం పేరు శూన్య సింహాసనం. అనుభవ మంటపం అనే ఆలోచనే మేధో మథనానికీ, ప్రజాస్వామిక భావ మార్పిడికీ ఉత్తేజాన్ని ఇచ్చేది. ఇందులో సుమారు 300 మంది శరణులు పాల్గొనేవారు. వాళ్లలో ‘వీరరాగిణి’ అక్క మహాదేవి సహా 36 మంది స్త్రీలు ఉండటం విశేషం. వీరిలో రకరకాల వృత్తులవాళ్లు ఉన్నారు. ‘కట్టెలమ్ముకొనే మోళిగెయ మారయ్య, చెప్పులు కుట్టే మాదార చెన్నయ్య, తోళ్లు పదునుపెట్టే దోహర కక్కయ్య, బట్టలుతికే మడివాల మాచయ్య, వెదురు బుట్టలల్లే మేదర కేతయ్య, పడవ నడిపే అంబిగర చౌడయ్య...’ వీళ్లు ‘రామనాథా’, ‘సకలేశ్వరదేవా’, ‘అమరగుండ మల్లికార్జునా’, ‘సిద్ధ మల్లికార్జునా’ అంటూ తమ ఇష్టదైవాలను మకుటంగా చేర్చుకొని తమ వచనాలను చెప్పారు. ‘పిడకలు ఏరటంలోనే/ అయిపోతోంది బ్రతుకంతా/ ఇక నేను/ అన్నం వండేదెప్పుడు,/ తినేదెప్పుడు? కూడల సంగమదేవా’ అన్నాడు బసవన్న, ‘సువిశాలమైన కన్నడ సాహిత్య క్షేత్రంలో విహరిస్తుంటే వచనాల దగ్గరకు వచ్చేసరికి మనం ఒక తపోవనంలో అడుగు పెట్టినట్లుగా అనిపిస్తుంది. అక్కడ మనకు తారసపడేవారందరూ రుషులూ, సాధువులే. కల్మషంతో నిండిన మనుషుల అంతరంగాలు శుభ్రపడటానికి వారి బోధలు చాలు అనిపిస్తుంది’ అంటారు ఈ వచనాల్లో కొన్నింటిని ‘మాటన్నది జ్యోతిర్లి్లంగం’గా పాతికేళ్ల క్రితమే తెలుగులోకి అనువదించిన దీవి సుబ్బారావు.

తెలుగులో మొట్టమొదట మల్లికార్జున పండితుడు ‘శివతత్వ సారం’లో బసవన్నను స్తుతించాడు. పాల్కురికి సోమనాథుడు ద్విపదల్లో బసవ పురాణము రచించి వీరశైవాన్ని ప్రచారం చేశాడు. ఒక తెలుగు కవి తొలిసారిగా రాసిన స్వతంత్ర పురాణం ఇది. శివభక్తులకు శ్రీశైలం మహోజ్వ›్జల సాంస్కృతిక కేంద్రంగా విరాజిల్లింది. బసవన్నకు ముందువాడని చెప్పే దేవర దాసిమయ్య శ్రీశైలం వచ్చి ఆగమాలు, పురాణాలు చదువుకొన్నాడు. అల్లమ ప్రభు శ్రీశైలంలో సమాధి నొందాడు. అక్క మహాదేవి శ్రీశైల కదళీవనంలో కాలం గడిపింది. ‘కొండల్లో కాక కంచెల్లో ఆడుతుందా నెమలి?/కొలనుల్లో కాక కాలువల్లో ఈదుతుందా హంస/ ...చెన్నమల్లికార్జునుడు కాక అన్యుల్ని తలుస్తుందా నా మనస్సు?’ అంటూ తన జీవితాన్ని ఆ చెన్నమల్లికార్జునుడికే అర్పించుకుంది. ‘మిణుగురులు ఎగిరితే/ నా ఆకలిదప్పులు అణగారినాయనుకొంటా/ మబ్బులు కరిగితే/ నా స్నానం కొరకు పంపిన జలమనుకొంటా/ కొండరాయి జారిపడితే/ నా తల్లో తురిమిన పూవనుకొంటా/ నా కంఠం తెగితే/ చెన్నమల్లికార్జునా!/ అది నీకర్పితమనుకొంటా’ అని పాడుకుంది. ఆమె తపస్సు చేసిందని చెప్పే ‘అక్క మహాదేవి గుహలు’ ఏ శ్రీశైల యాత్రికుడికైనా దర్శనీయ స్థలం.

‘ఆవగింజంత సుఖానికి/ సాగరమంత సంకటం/ తన్నే కోల్పోయి/ నిధిని సాధించానంటే/ అందమేముంది?/ గుహేశ్వరా’ అన్నాడు అల్లమ ప్రభు. భక్తి పరవశంలో రాసినవైనప్పటికీ, అంతకుమించిన తాత్విక చింతననూ, మానవ స్వభావాన్నీ ఈ వచనాలు ఆవిష్కరించాయి. అంతేనా? ప్రతి భాషా మేలిమి సాహిత్యాన్నీ అలా పూనిక వహించి ఎల్లలు దాటించాలన్న ప్రేరణను కూడా ఇస్తున్నాయి.

(Sakshi, 16-9-2024) 

 

Note: ఈ ఎడిటోరియల్‌లో ఒక దోషం చోటు చేసుకుంది. ‘వీరరాగిణి’ అక్క మహాదేవి అని రాశాను. ఆ బిరుదు ఆమె స్ఫూర్తికి విరుద్ధంగా ఉన్నట్టుగా తోచినప్పటికీ, నేను మరోమారు సందేహనివృత్తి చేసుకోలేదు. పైగా ఆమెది చెన్నమల్లికార్జునుడి మీది రాగమేమో అని సరిపెట్టుకున్నాను. నిజానికి ఆమె వీరవిరాగిణి. మొత్తం అర్థమే మారిపోయింది.

ఏఐ సంక్షిప్తం

కృత్రిమ సంక్షిప్తం

పుస్తకం మొత్తం చదవనక్కరలేకుండా కేవలం అట్టల వెనుక ఉన్నది చదివి కూడా ‘సమీక్ష’ రాయొచ్చునని... సాహిత్య ప్రపంచంలో ఒక జోక్‌. చదవడానికి బద్దకించడం అనేది సర్వ మానవ సమస్య. మన సినిమా రూపొందుతున్నది దీని ఆధారంగానే కాబట్టి దీన్నొకసారి చదవమని ‘ఎ కాక్‌ అండ్‌ బుల్‌ స్టోరీ’లో సినిమా నటుడి పాత్రధారికి దర్శకుడి పాత్రధారి ఒక పుస్తకం ఇస్తాడు. ఆ నూరు పేజీల భారీ పుస్తకాన్ని చదవలేక, అందులోని సారాంశం ఏమిటో తన భార్యను చెప్పమంటాడు నటుడు. అలాంటివాళ్ల కోసమే కాబోలు, పుస్తకాలు సంక్షిప్తంగా రావడం మొదలైంది.

కాలం తెచ్చిన మార్పుల్లో వేగం ఒకటి. దేనిమీదా ఎక్కువసేపు ఎవరూ నిలబడటం లేదనేది అందరూ అంగీకరిస్తున్న మాట. ప్రయాణ సాధనాలు పెరిగి జీవితం వేగవంతం కావడానికీ, పాఠకులు చదవడం తగ్గిపోవడానికీ సంబంధం ఉంది. ఆ పెరిగిన వేగానికి తగినట్టుగా పాఠకులను శ్రోతలుగా మార్చడానికి ఆడియో బుక్స్‌ మార్కెట్‌ ప్రయత్నించింది. గంటల తరబడి ఉండే నవలలు యథాతథంగా రికార్డు చేస్తే ఖర్చుతో పాటు అసలుకే మోసం రావొచ్చు. అలా పుట్టినవే అబ్రిడ్జ్‌డ్‌ ఆడియో బుక్స్‌. హెలెన్‌ కెల్లెర్, ఎడ్గార్‌ అలెన్‌ పో, డైలాన్‌ థామస్‌ లాంటివారి రచనలు అమెరికాలో తొలుదొలుత ఆడియో బుక్స్‌గా వచ్చాయి. అలాగే అచ్చు పుస్తకాలు ఎన్నో కుదించుకుని అందుబాటులోకి వచ్చాయి. అలా కుదించడం వల్ల కొత్త పాఠకులు సాహిత్యంలో అందుబాటులోకి వచ్చారు. ఉదాహరణకు ఇలా వచ్చిన ‘ఏడు తరాలు’, ‘గాన్‌ విత్‌ ద విండ్‌’ లాంటి నవలల అనువాదాలు తెలుగులో ఎంతో ఆదరణ పొందాయి. ఎన్నో మేలిమి రచనలను ‘పీకాక్‌ క్లాసిక్స్‌’ ప్రత్యేకించి సంక్షిప్తంగా తెలుగులోకి అనువదింపజేసి ప్రచురించింది. సచిత్ర బొమ్మల భారతం, సచిత్ర బొమ్మల రామాయణం లాంటి పుస్తకాలు మనకు తెలియనివి కాదు. పిల్లల కోసం, పిల్లలంత ఓపిక మాత్రమే ఉన్న పెద్దల కోసం ఎన్నో పుస్తకాలు ఇలా పొట్టిరూపాల్లో వచ్చాయి.

పుస్తకాలను సంక్షిప్తం చేయడం దానికదే ఒక ఎడిటింగ్‌ స్కిల్‌. సారం చెడకుండా, టోన్‌ మారకుండా, ‘అనవసర’ వివరాలు లేకుండా కుదించడం చిన్న విషయమేమీ కాదు. రచయిత ఒక పదం వాడటానికి ఎంతగా ఆలోచిస్తాడో, దాన్ని తొలగించడానికి సంక్షిప్తకుడు అంతే గింజుకుంటాడు.  అలాంటి రంగంలోకి కృత్రిమ మేధ జొరబడటమే ఇప్పుడు సాహిత్య లోకంలో సంచలనమైంది. ఐఫోన్, ఐప్యాడ్‌ యూజర్ల కోసం జూలై నుంచి కొత్త ఏఐ యాప్‌ ‘మాజిబుక్‌’ అందుబాటులోకి వచ్చింది. ఆంగ్ల క్లాసిక్‌ రచనలను కుదించడం ఈ యాప్‌ ప్రత్యేకత. మాబీ డిక్, ఎ టేల్‌ ఆఫ్‌ టు సిటీస్, ద కౌంట్‌ ఆఫ్‌ మాంటె క్రిస్టో, క్రైమ్‌ అండ్‌ పనిష్‌మెంట్, డ్రాకులా, రాబిన్‌సన్‌ క్రూసో, ద త్రీ మస్కటీర్స్, ద పిక్చర్‌ ఆఫ్‌ డోరియన్‌ గ్రే, ద గ్రేట్‌ గాట్స్‌బీ లాంటి రచనలు ఇందులో ఉన్నాయి. ఇందులో అత్యధికం తెలుగులోకి అనువాదమైనవే. ఉదాహరణకు చార్లెస్‌ డికెన్స్‌ రాసిన ‘ఎ టేల్‌ ఆఫ్‌ టు సిటీస్‌’ ప్రారంభ వాక్యాలు ఉద్విగ్నభరితంగా ఉంటాయి. ‘ఇట్‌ వాజ్‌ ద బెస్ట్‌ ఆఫ్‌ టైమ్స్, ఇట్‌ వాజ్‌ ద వరస్ట్‌ ఆఫ్‌ టైమ్స్‌.’ (‘అది ఒక వైభవోజ్వల మహాయుగం, వల్లకాటి అధ్వాన్న శకం’; రెండు మహానగరాలు– తెన్నేటి సూరి అనువాదం.) వీటిని, ‘ఇట్‌ వాజ్‌ ఎ టైమ్‌ వెన్‌ థింగ్స్‌ వర్‌ వెరీ గుడ్‌ అండ్‌ వెరీ బ్యాడ్‌’ (‘అదొక చాలా మంచి చాలా చెడ్డల కాలం’) అని ఏఐ కుదించిందని విమర్శకులు ఎత్తిపొడుస్తున్నారు.

సంక్లిష్టమైన వాక్య సంచయనానికి లోనుకావడం బౌద్ధిక వృద్ధికి కీలకం అంటారు యూనివర్సిటీ ఆఫ్‌ బఫెలోకు చెందిన లింగ్విస్టిక్స్‌ ప్రొఫెసర్‌ కసాండ్రా జాకబ్స్‌. రచయితలు తమ పదాలను ఉద్దేశపూర్వకంగా ఎంచుకుంటారనీ, ఏఐ సరళీకృతం చేయడంలో అవి నష్టపోతామనీ ఆమె చెబుతారు. కథకు సంబంధించిన అసలైన అంతరార్థం పోయి, అది తప్పుడు భావనకు దారితీయవచ్చని హెచ్చరిస్తారు. మరో రకమైన విమర్శ భాషకు సంబంధించినది. పొలిటికల్‌ కరెక్ట్‌నెస్, తటస్థ మాటల వాడుక పెరుగుతున్న నేపథ్యంలో, అలాగే శిక్షణ పొందివుండే ఏఐ ‘సహజంగానే’ రచనలోని అసలు మాటల స్థానంలో బోలు మాటలు చేర్చవచ్చు. కొన్నింటిని వివాదాస్పదమైన అంశాలుగా అది చూడవచ్చు. దాంతో రచనలోని భావోద్వేగ తీవ్రతకు తీవ్రనష్టం వాటిల్లుతుంది. అయితే, ‘పుస్తకాలను, వాటి ఆలోచనలను ప్రజాస్వామీకరించడమే’ తమ మిషన్‌ అని మాజిబుక్‌ సమర్థించుకుంటోంది. ఆంగ్లం నేర్చుకుంటున్నవారు, పిల్లలు, తల్లిదండ్రులు, ఉపాధ్యాయులు, ఇంకా డిస్‌లెక్సియా, తీవ్ర ఏడీహెచ్‌డీ ఉన్నవారికి ఇవి ఉపకరిస్తాయని చెబుతోంది.
‘రోబో’ సినిమాలో ‘చిట్టి రోబో’ వందల పుస్తకాలను ఇట్టే స్కాన్‌ చేయగలుగుతాడు. పుస్తకాలు చదవాలి అనుకుంటూనే చదవలేకపోయే అందరి కల అది. తలగడగా పెట్టుకుంటే వాటికవే అక్షరాలు తలలోకి వెళ్లిపోతే బాగుంటుందని చిన్నతనంలో అనుకోనివాళ్లెవరు? అదంతా ‘కృత్రిమ’ ప్రపంచం. సహజ ప్రపంచంలో మనమే చదువుకోవాలి. సహజంగా చదవలేనప్పుడే కృత్రిమ సాయం అవసరం అవుతుంది. అయితే, రామాయణాన్ని ఆసాంతం చదవనూవచ్చు. కట్టె కొట్టె తెచ్చె అనేలా విషయమేమిటో తెలుసుకోనూవచ్చు. కానీ విషయం ఏమిటి అని తెలుసుకోవడంలో అసలు విషయం మొత్తం రాదనేది రసజ్ఞులందరికీ తెలుసు. విందు భోజనం విందు భోజనమే, రుచి చూడటం రుచి చూడటమే! ఏది కావాలి అనేది మన మేధో కడుపును బట్టి నిర్ణయించుకోవడమే. కానీ ఓసారంటూ రుచి చూడటం కూడా విందు భోజనానికి ఉపక్రమించేలా చేస్తుందేమో! కాకపోతే ఆ రుచి ఆ విందుకు దీటుగా ఉండాలి.

(సాక్షి సాహిత్యం: 2024 ఆగస్ట్‌ 26)

 

గిరీశ్‌ కాసరవల్లికి ఒక ప్రశంస

With Girish Kasaravalli (Cropped Image)

Khadeer Babu, Kuppili Padma, Girish Kasaravalli, Poodoori Raji Reddy

గిరీశ్‌ కాసరవల్లి సినిమాలు నేను కొన్ని చూశాను. మొన్న బెంగళూరు ఫెస్టివల్‌లో (Book Brahma Literature Festival-2024) ఆయన్ని కలిసే అవకాశం వచ్చినప్పుడు చేసిన ప్రశంస మాత్రం సినిమాలకు సంబంధం లేనిది. అది కూడా ఏ పెద్ద విలువా లేని చిన్న విషయం. యు.ఆర్‌.అనంతమూర్తి మీద ఆయన ఒక డాక్యుమెంటరీ తీశారు (‘అనంతమూర్తి: నాట్‌ ఎ బయాగ్రఫీ బట్‌ ఎ హైపోథీసిస్‌’). ‘లామకాన్‌’లో వేసినప్పుడు చూశాను. మామూలుగా డాక్యుమెంటరీల్లో ఎవరో ఒకరు ఏదో చెబుతుంటారు. అది బయట ఉన్న ప్రేక్షకులను ఉద్దేశించి అని మనకు అర్థమైపోతుంది. కానీ ఎవరైనా ఏదైనా ఎందుకు తలుచుకుంటారు? పైగా ఏ మూర్తిమత్వం లేని శూన్యంతో. ఈ డాక్యుమెంటరీలో ఆ చెప్పేవాళ్ల ముందు ఒక కుర్చీ వేశాడు డైరెక్టర్‌. అందులో ఎవరో ఒకరు కూర్చుని వింటూవుంటారు. అప్పుడు ఎవరితోనో మాట్లాడటంలా కాకుండా, అదొక సంభాషణలా కనబడుతుంది. ఆ డాక్యుమెంటరీ చూసినప్పుడు ఇంత చిన్న విషయాన్ని పట్టించుకోవడం నాకు గొప్పగా అనిపించింది.

బెంగళూరులో మా సెషన్‌కు ముందే ఆయనది. మమ్మల్ని కొంచెం ముందే ‘గ్రీన్‌ రూమ్‌’లో కూర్చోమన్నారు కాబట్టి, ఆయన్ని వినే అవకాశం లేకపోయింది. పోనీ వాళ్ల సెషన్‌ తర్వాత కలుద్దామా అంటే, అప్పటికి మేము వేదిక మీద ఉండాలి; ఆయన ఎటూ వెళ్లిపోతారు. మిస్సయ్యాను అనుకున్నా. అయితే, ఆయన బయటికి వెళ్లేప్పుడు పొరపాటున మేమున్న గదిలోకి వచ్చారు. ఆశ్చర్యం! ఖదీర్‌ గారు వెంటనే తేరుకుని, ఒక చిన్న కేకతో పిలిచారు. ఆయనతో ఫొటో దిగిన కొద్ది సెకన్ల సమయంలోనే నేను నా ప్రశంసా వాక్యాలను పూర్తిచేశారు. పైదంతా చెప్పి, అట్లా చేయడం నాకు చాలా సెన్సిబుల్‌గా అనిపించింది అనగానే, కళ్లెగరేసి నవ్వారు.